Thiện và Bất Thiện trong Khen, Chê

Người ta sai mà bạn ngăn trách, bạn chính là quý nhân của họ.

Người ta đúng mà bạn khen, bạn là người có tâm tùy hỷ.

Người ta sai mà bạn khen, bạn là kẻ thù giết họ.

Cho nên, khi thấy người ta sai nếu khuyên ngăn được thì tốt còn không thì im lặng, chứ đừng sáo ngữ vì làm hài lòng họ mà khen. 

Khen vậy mình là ác nhân, là kẻ đẩy thuyền cho người ta tiếp tục bước lên trôi vào nơi lầm lạc.

- Khen cái sai là tạo nhân sa đọa.

- Chê trách cái đúng là gây nhân đi trong ác đạo.

- Khen cái đúng là tăng trưởng tâm đức.

- Chê trách cái sai là cải thiện thế gian.

Vì sao?

Vì mình khen cái sai để rồi người ta tưởng đúng mà tiếp tục làm, tiếp tay cho cái sai tăng trưởng.

Thấy cái đúng mà chê trách khiến cho người làm đúng chùn bước, khiến cái đúng bị vùi lấp,…

Thấy cái đúng ngợi khen khiến cho người làm đúng hoan hỷ tiếp tục làm, khiến cho cái đúng tăng trưởng.

Thấy cái sai chê trách khiến cho kẻ làm sai chùn bước từ bỏ, khiến cho cái sai dừng lại.

Do vậy,

- Khen cái sai là đi xuống cõi thấp.

- Chê trách cái đúng là rơi vào ác đạo.

- Khen cái đúng là sanh vào cõi lành.

- Chê trách cái sai là thiết lập thiện cảnh.

Nên, sống rất khó mà không khen, không chê, nhưng trước khi khen chê điều gì nên suy xét cẩn trọng chứ đừng nghĩ lời khen chê không ảnh hưởng gì.

- Trong 3 Nghiệp của Thân, Miệng và Ý thì nghiệp của Miệng nhiều nhất, vậy ta cần tu trước!

'' Ai khen người làm bậy

Ai chê người làm hay

Tự nhen nhúm bất hạnh

Trong chính miệng của mình.''

(Kinh Tương Ưng bộ 1-328)

Thiện Tri Thức

Namo Buddhaya

__(())__