"Người quân tử trọng đức, không trọng sắc."

Người ta thường nghĩ câu này chỉ nói đến việc chọn vợ, chọn người bạn đời. Nhưng thực ra, đây là một triết lý nhân sinh sâu sắc, thể hiện cách nhìn người của bậc quân tử và có thể áp dụng trong rất nhiều phương diện của cuộc sống.

1. Không chỉ là chọn vợ mà là chọn người để đi cùng đường đời

Trong hôn nhân, người quân tử chọn người vợ không vì nhan sắc, mà vì phẩm hạnh. Nhưng trong đời sống rộng hơn, họ cũng chọn bạn bè – cộng sự – thầy cô – đối tác – người đồng hành, dựa trên nền tảng đạo đức và nội tâm, chứ không phải sự hào nhoáng hay bề ngoài bóng bẩy.

Một người có tài nhưng thiếu đức, sớm muộn cũng gây hại.

Một người nói hay, giỏi giao tiếp, nhưng không có tâm sáng sẽ chỉ là lớp sơn bên ngoài che đậy ruột rỗng bên trong.

Người quân tử hiểu rằng, đạo đức là gốc rễ, còn tài năng, nhan sắc, danh tiếng chỉ là cành lá.

Không có gốc, cây chẳng thể vững.

2. Trong chọn bạn mà chơi cũng cần “trọng đức”

Chọn bạn không phải chọn người náo nhiệt nhất, thành công nhất, hay nổi bật nhất…

 Mà là chọn người có thể nhắc nhở mình sống đúng, ở bên khi mình yếu lòng, không phản bội khi sóng gió, và không bỏ rơi khi mình không còn giá trị lợi dụng.

Phật dạy:

“Gần người hiền như vào vườn hoa, lâu ngày không thấy hương mà thân đã thơm.”

 Người quân tử biết gần người có đức, để tâm mình cũng được nuôi dưỡng, soi sáng và chuyển hóa.

3. Trong công việc trọng tâm, không trọng vỏ

Trong chọn người làm việc, không phải lúc nào bằng cấp hay tài năng bề nổi cũng là yếu tố quyết định.

 Một người giỏi nhưng không có đạo đức, có thể làm hỏng cả tập thể.

 Ngược lại, người có lòng trung thực, tận tâm, kiên trì – dù tiến chậm – nhưng bền vững.

Chọn đúng người, không phải là chọn người “nổi”, mà là chọn người có thể tin.

4. Trong nhìn người nên thấy từ cái tâm, chứ không chỉ cái tướng

Phật giáo có dạy:

“Tướng do tâm sinh, cảnh tùy tâm chuyển.”

 Nghĩa là, vẻ ngoài phản ánh phần nào nội tâm bên trong. Nhưng nếu ta chỉ nhìn vào cái “tướng” mà không nhìn cái “tâm”, rất dễ bị lừa bởi những thứ nhất thời.

Người quân tử không bị đánh lừa bởi ánh hào quang, bởi lời nịnh ngọt, hay dáng vẻ trơn tru. Họ nhìn sâu hơn – vào cách người đó đối nhân xử thế, cách họ hành động khi không ai nhìn thấy, và cách họ ứng xử khi đứng giữa lựa chọn đúng – sai.

Vẻ đẹp đích thực là vẻ đẹp có tâm – có tầm – có đức

Trong một thế giới nơi mọi thứ ngày càng chú trọng đến hình ảnh, bề ngoài và sự thành công nhanh chóng, câu nói xưa của người quân tử lại trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Nó nhắc ta:

Chọn người không phải vì họ "sáng" – mà vì họ vững.

Chọn người không phải vì họ "giỏi" – mà vì họ có đạo.

Chọn người không phải vì họ làm mình vui – mà vì họ làm mình tốt lên.

“Trọng đức, không trọng sắc” là một nguyên tắc sống, một cách nhìn người, và cũng là cách chọn lọc những giá trị thật giữa thế giới này.

St