Sư đắc đạo lúc tuổi còn nhỏ, chưa đến 30 tuổi, ẩn cư ở Nam Nhạc Hành Sơn 20 năm. Sau mới ra trụ trì, lại 20 năm sau mới khai đường thuyết pháp. Đây đều do thời cơ nhân duyên chưa đến, không phải ý của sư, hoặc phải ẩn cư nhiều năm mới trụ trì, hoặc thuyết pháp đều chờ nhân duyên chín muồi. (Những bậc cao Tăng đại đức sau khi ngộ đạo đều có đủ thần thông tuệ nhãn, hiểu rõ căn tánh chúng sanh, thời cơ và nhân duyên, giống như đi giữa đêm trăng sáng tỏ, nhậm vận mà đi).

Ở lâu trong rừng sâu

Triều nhà Minh (1368-1644), ở Tuỳ Châu, Long Tuyền, có Thiền sư Vô Văn Tuyệt Học Chính Thông. 

Sư họ Hề, tự Vô Văn, hiệu Tuyệt Học, người xứ Quang Trạch (nay thuộc tỉnh Phúc Kiến). Năm 17 tuổi cạo tóc xuất gia, 20 tuổi thụ giới cụ túc. Tinh thông Giới luật kiêm tu Chỉ Quán, nghiên cứu sâu Duy Thức. Về sau sư chuyên mộ thiền pháp, thưa hỏi khắp nơi. Tham cứu 4 câu kệ của Phật Đại Thông Trí Thắng được vài năm. Một hôm, sư chợt nghe tiếng ngựa kêu liền tỉnh ngộ, nối pháp Thiền sư Thiên Kỳ Bản Thụy, thuộc tông Lâm Tế. 

Sau khi đại triệt ngộ, sư một mình vào trong núi Quang Châu ẩn tu 6 năm. Rồi vào sâu trong núi Lục An Châu ở thêm 6 năm. Sau đó lại trở về núi Quang Châu thêm 3 năm nữa, đều ở một mình một bóng trong rừng sâu núi thẳm như vậy tu hành trước sau tổng cộng 17 năm, rồi sau mới vào đời hoằng pháp.

Tám lần mời không đi

Triều nhà Tống, ở Phần Dương, thiền viện Thái Tử, có Thiền sư Vô Đức.

Sư họ Du, người Thái Nguyên (Sơn Tây). Thuở nhỏ, sư thông minh trí huệ hơn người. 14 tuổi cha mẹ lần lượt qua đời, sư bèn cắt tóc thụ giới cụ túc. Du phương khắp nơi, từng tham phỏng 71 vị tôn túc thạc đức. Sư đến Thủ Sơn, Nhữ Châu (Lâm Nhĩ, Hà Nam) tham kiến Thiền sư Tỉnh Niệm được đại ngộ, nối pháp làm truyền nhân tông Lâm Tế. 

Sau khi đại ngộ, trước sau đạo tục 8 lần mời sư xuống núi thuyết pháp, sư đều từ chối. Sau đó sư sống thảnh thơi ở Chùa Bạch Mã, tại Dương Châu. 

Những người xuất gia, tại gia ở các vùng Tinh Châu, Phần Châu hơn 1000 người đồng loạt kéo lên núi cung thỉnh sư hạ sơn thuyết pháp độ sanh, cuối cùng, vì thạnh tình khó từ chối, sư thuận theo ý mọi người xuống núi. Đại sư một lần khai giảng thì tông phong được chấn hưng lớn, xa gần đều đến, nhưng sư vốn là người từ trước tới nay không ra khỏi cửa. Sư tự làm một bài ca ‘không ra tự viện’ để biểu hiện rõ chí hướng của mình.

Lời bình: 

Nhất nhất quán sát các bậc cao Tăng đại đức, sau khi được pháp, đều không để lộ tài năng, mai danh ẩn tích. Đến lúc thời cơ chín muồi rồi mới hiển lộ. Giống như quả chưa thật sự chín muồi mà hái xuống thì không thơm ngọt, không ăn được.

Trích Gương sáng người xuất gia - Liên Trì Đại Sư