Mạnh Tử với gia đình

14/12/2015 2:53
Mạnh Tử bàn nhiều về gia đình. Chỉ xin ghi lại đoạn sau đây, Mạnh Tử viết:

Mạnh Tử bàn nhiều về gia đình. Chỉ xin ghi lại đoạn sau đây, Mạnh Tử viết:  

«Trong Kinh Lễ có dạy rằng: Khi một người con trai trưởng thành tức là được hai mươi tuổi, thì thọ lễ đội mão. Người cha bèn dạy cho biết những phận sự của kẻ trượng phu… Kẻ trượng phu ở trong đức Nhân, là chỗ rộng rãi nhất trong thiên hạ. Lúc đắc chí ra làm quan, thì chung sức cùng dân, mà thi hành những đức Nhân, Lễ, Nghĩa. Khi chẳng đắc chí, thì ẩn dật mà tu thân, hành đạo. Nếu được giàu có,sang trọng, thì chẳng hoang dâm, phóng túng. Gặp khi nghèo khó ti tiện thì chẳng đổi đời tiết tháo. Cho nên oai thế và võ lực chẳng làm cong vạy được chí khí của mình.»     

«Khi một cô gái đúng tuổi xuất giá, người mẹ dạy con những phận sự của người làm vợ. Khi con về nhà chồng tức là nhà của con, thì nên kính nhường, giữ mình cho vén khéo, đừng có trái ý chồng. Nên đem nết thuận tòng làm phép chính, đó là đạo làm vợ.»  

Chúng ta còn nhớ khi Lê Quý Đôn đi thi, triều đình đã ra bài Kinh Nghĩa theo ý trên: «Mày về nhà chồng, phải kính, phải răn, chớ trái lời chồng» và Lê Quý Đôn đã làm thành một bài luận văn bất hủ. Xin trích dẫn một đoạn như sau:  

«Lúc ở nhà nhờ cha nhờ mẹ, về nhà chồng, nhờ chồng, nhờ con nhé? Khôn chẳng qua lẽ, khỏe chẳng qua lời, chớ bắt chước người đời xỏ chân lỗ mũi chi lăng nhăng. Nhủ này con, đi đến nơi, về đến chốn, việc nhà việc cửa cho siêng năng, hỏi thì nói, gọi thì thưa, thờ mẹ thờ cha cho phải lễ. Kinh lấy đấy, răn lấy đấy! 

Liệu học ăn học nói, học gói học mở, khi anh có có xô xát chi lời, cũng tươi, cũng đẹp, cũng vui cười, chớ như ai học thói nhà ma, mà hoặc con cà con kê chi kể lể.  

«Lúc ở nhà, là mẹ, là con, về nhà là chồng là dâu, là con, con nhé! Khôn cho người ta dái, dại cho người ta thương, chớ bắt chước người thế mặc áo qua đầu chi khủng khỉnh. Nghe chưa con? Nghe chưa con? Ăn có nơi, nằm có chốn, lời ăn nết ở cho ra tuồng, gọi thì dạ bảo thì vâng, thờ mẹ, thờ cha cho phải đạo. Kính vậy thay, răn vậy thay! Chớ cậy khôn, cậy khéo, cậy duyên cậy tài; khi anh nó hoặc nổi bầng bầng chi sắc, thì lạy thì van thì lễ phép, đừng học chi những tuồng đĩ thõa, mà hoặc dây mơ rễ má chi lôi thôi…»

 

Trích Tứ Thư Ngũ Kinh

Các tin tức khác

Back to top