Đức Phật dạy: “Không ai làm cho ta ô nhiễm/ không ai làm ta thanh tịnh/ chỉ có ta làm ta ô nhiễm/ chỉ có ta làm ta thanh tịnh”. Phải vươn lên, chiến thắng mình mới làm chủ được bản thân mình. Nhưng để làm chủ bản thân, xét cho cùng, quan trọng vẫn là làm chủ lời nói. Trong kinh “Ví dụ cái cưa”, Đức Phật khẳng định:

Có năm loại ngôn ngữ mà các người có thể chọn lựa khi nói với người khác: đúng thời hay không đúng thời, chân thực hay không chân thực, nhu nhuyến hay thô bạo, có lợi ích hay không lợi ích, với từ tâm hay với sân tâm…

Chúng ta dễ nhận ra rằng trong mỗi ngôn ngữ chọn lựa để giao tiếp đều nhắm vào lợi ích của cả chủ và khách. Không đúng thời cho người nghe, nên nhớ rằng đó cũng không đúng thời để nói, không chân thực với người nghe thì người nói cũng không nói chân thực, không lợi ích cho người nghe thì người nói cũng không có ích lợi gì thật sự cho mình, đem lời nói với tâm đầy sân giận nói với người thì chủ nhân của lời nói đã chịu cái khổ nóng bức.

Cho nên, lời nói đúng thời, chân thực, nhu nhuyến, có lợi ích, với từ tâm là lời nói lợi mình, lợi người; lời nói không đúng thời, không chân thực, thô lỗ, không lợi ích và với tâm sân hận thì hại người mà cũng hại mình. Hạnh phúc hay khổ đau thể hiện và tùy thuộc rất nhiều nơi chỗ ta chọn lựa ngôn ngữ để sự dụng trong cuộc sống vậy.

Các người phải học tập như sau: “chúng ta sẽ giữ tâm của ta không biến nhiễm, chúng ta sẽ không thốt ra những lời ác ngữ, chúng ta sẽ sống với lòng lân mẫn, với tâm từ bi, với nội tâm không sân hận. Chúng ta sẽ sống bao phủ người này với tâm câu hữu với từ. Và với người này là đối tượng, ta sống biến mãn cùng khắp thế giới với tâm câu hữu với từ, quảng đại vô biên, không hận, không sân.”

Chỉ bấy nhiêu thôi, hạnh phúc sẽ hiện hữu giữa thế giới người với người, một cách tự nhiên như dưỡng khí có từ nơi cây xanh được vun trồng. 

St