Nhiều người lầm tưởng rằng dục vọng sinh khởi từ thân xác. Họ cho rằng đói là do dạ dày, thích nhìn cái đẹp là do đôi mắt, hay ham muốn vật chất là do các giác quan. Vì thế, có người đã chọn cách hành xác, thậm chí tự làm khổ thân để mong dập tắt dục vọng. Nhưng kết quả lại không như mong đợi – thân xác tổn hại, mà tham sân si vẫn còn, khiến họ mãi chìm trong khổ đau.

Đức Phật đã giác ngộ ngay trong chính thân xác con người, điều đó cho thấy thân không phải là chướng ngại cho sự tu tập và giải thoát. Ngược lại, dù không còn thân xác, nhưng nếu tâm vẫn còn dục vọng, thì khổ đau vẫn hiện hữu. Minh chứng là loài quỷ tuy không có thân xác như con người nhưng vẫn bị chi phối bởi ham muốn và khổ đau.

Thân xác con người thực chất chỉ là phương tiện để tâm nương gá vào. Nó có nhu cầu được nuôi dưỡng, nhưng chính tâm mới là nơi phát sinh những mong cầu, ham muốn. Một người có đầy đủ thức ăn, nhưng tâm tham thì vẫn không bao giờ cảm thấy đủ. Một người có mọi thứ sung túc, nhưng tâm không biết dừng, thì vẫn mãi chạy theo dục vọng không điểm dừng.

Do đó, muốn diệt dục không phải là làm khổ thân mà là tu tâm, sửa nghiệp. Khi tâm an định, dục vọng tự nhiên suy giảm. Khi tâm đạt đến sự thanh tịnh, dục vọng không còn chỗ để bám víu. Khi đó, con người mới thực sự đạt được giải thoát.

Thanh Tâm