Thầy trả lời:

Việc tập khí đó (phiền não tiếp tục trồi lên) là rất bình thường, không có cách nào hơn là phải có thời gian. Theo thời gian, chúng ta nên nuôi lớn định lực, đừng nuôi lớn tham, sân, si nữa thì sẽ có ngày mình thắng được phiền não. Ví dụ đứng trước một hoàn cảnh xảy đến, nếu Quý vị theo tham sân si là Quý vị đã châm mồi bồi dưỡng nó rồi đó. Nếu cứ tiếp tục bồi dưỡng cho nó thì nó lớn và giết chúng ta thôi. Nếu Quý vị không theo tham sân si, đó là mình khống chế, cô lập nó, không cho nó ăn nữa. Mặt khác, chúng ta phải bình tâm, lặng lẽ, tỉnh giác, đó là đang nuôi lớn sức giác. Bằng cách này, tham sân si sẽ yếu đi và TÁNH GIÁC được nuôi lớn dần và chúng ta mới chiến thắng được nó. Phải biết rằng, anh chàng tham sân si đó mình đã nuôi nhiều đời kỹ quá rồi nên nó đã lớn mạnh, trong khi đó giác tánh mới nuôi có mấy năm nay, đem ra kéo co thì làm sao đủ sức thắng nổi mà muốn cho nhanh. Vì vậy, do mình còn sơ cơ nên thực hành thấy khó là chuyện thường. Chỉ cần lưu ý, đừng bồi dưỡng cho những thứ mà mình không bằng lòng thì sẽ có ngày chúng ta thành tựu thôi.

Điểm kế nữa là, khi chúng ta thấy phiền não không mất mà cứ trồi lên hoài là vì mình thấy có nó là thật, thấy có mình thật và muốn cái phiền não đó qua cho mau. Nếu thấy rõ tánh phiền não không thật thì nó có hay không có gì cũng không quan tâm, chỉ là tìm lấy sự trong lặng sáng biết ngay đó thì nó tự tiêu tan, đâu cần quan tâm là còn hay hết? Khi còn quan tâm nó còn hay hết là chúng ta ngầm thấy nó là thật rồi đó. Nên nhìn mọi thứ đơn giản lại, quy tất cả nghịch duyên, thuận duyên, dù mạnh hay yếu gì nó cũng là ĐỒ SANH DIỆT. Đã là thuộc loại nhóm sanh diệt thì có ngày nó cũng sẽ rã tan thôi. Quan trọng là đừng ôm về bảo vệ và nuôi lớn nó là được.

Như ban đêm trong nhà đóng cửa, không đèn, không điện, không nến, tối đen. Có người cho rằng có một bóng tối thật và cầm chổi rượt đuổi hay quét cho bóng tối đi ra khỏi nhà được không? Không thể. Làm gì để hết tối? Chỉ cần bậc đèn lên, đúng không? Bóng đêm không thật có, chỉ khi không có đèn thì nó tạm có vậy thôi. Và khi mở đèn rồi thì nó đi đâu mình cũng không tìm thấy nữa. Vì nó có thật đâu mà đi tìm cho có. Mới biết bóng tối là giả, không thật. Biết là giả thì không còn sợ bóng tối nữa. Dù nó đang có đó cũng không quan trọng, vì nó có thật đâu? Chúng ta không thèm quan tâm, chỉ lo đi mở công tắc đèn lên thì xóa sạch bóng tối. Đơn giản thế thôi. Phiền não tham sân si… cũng giống như bóng tối vậy. Và trí tuệ chân thật cũng giống như ánh đèn sáng kia. Nếu chấp nhận phiền não cũng giống như chấp nhận sống trong đêm vô minh đen tối. Nhưng muốn phá đêm dài vô minh đen tối thì phải biết tìm công tắc mở đèn lên chứ không phải cầm chổi để rượt đuổi bóng tối. Vì vậy tu hành không phải là cứ chăm chăm đi dẹp đuổi tham sân si phiền não vô minh mà không biết cách đuổi. Nếu cứ đuổi theo cách đó thì cũng giống như lấy chổi đi đuổi bóng tối trong đêm, làm sao đuổi được. Điểm chính yếu ở đây là phải thấy rõ tham sân si phiền não không thật. Kế đó là không phải chấp nhận nó, nhưng không thèm can thiệp trên nó. Chỉ là ngay khi nó đang có mà tìm lấy sự sáng trong lặng lẽ. Đó là công tắc đèn. Lâu ngày công phu thuần thục, sức sống sáng ngời lặng trong không động kia đủ lớn, thì phiền não tham sân tự là trong lặng. Lúc này không còn chỗ cho nó dung thân, tự nó ngưng bặt. Cần có cái nhìn cho thấu đáo để khéo léo trong công phu thì sẽ nhẹ nhàng và có năng lực.

Thích Tâm Hạnh - Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã