Sống ở đời không ai thích đi làm thuê mướn, mà ai cũng thích làm chủ thôi. Nhưng làm sao ta có thể làm chủ được, khi ta chưa làm chủ được tâm ý?

Phiền não mà mỗi người phải đối mặt hàng ngày phần lớn được tạo ra từ nhân tâm mỗi người. Tâm hẹp đi, phiền não tự nhiên sẽ nhiều; tâm rộng ra, phiền não tự nhiên sẽ tan biến. Cuộc đời nở hoa hay bế tắc là do chính chúng ta tự quyết định chứ không phải ai khác.

Những câu nói bất hủ để đời của Đức Pháp chủ HĐTS GHPGVN cố trưởng lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ lúc sinh tiền.

Chúng ta đã đề cập tham sân si là gốc rễ của khổ đau, do tham sân si ám ảnh mà con người rơi vào những ý nghĩ lời nói hay việc làm sai quấy, gây khổ đau cho tự thân và cuộc đời.

1. Thực hành tốt đẹp là tự hỏi mình: "Tại sao ta sinh ra?" Sáng, trưa, chiều, tối... mỗi ngày hãy tự hỏi mình câu hỏi đó.

Tất cả những nghiệp ân oán, oan gia đều do thương ghét mà ra, bởi vì thương là sự biểu lộ của tâm tham, và ghét là sự biểu lộ của tâm sân. Do đó, thương ghét càng nhiều thì tham, sân càng tăng và đó là nguyên nhân dẫn đến đau khổ và bất an.

Thiền sư Linh Huấn lúc tham học ở chùa Quy Tông – Đồ Sơn. Một hôm, khởi niệm xuống núi, sư đến từ giã Quy Tông. Quy Tông hỏi:

Đừng đánh giá quá cao những gì bạn đã nhận được, cũng như không ghen tị với người khác. Ai ghen tị với người khác sẽ không có được sự bình an.

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Cô Ðộc.

Con người ai cũng đều có cái tốt, cho đến tên ăn trộm cũng có cái tốt nên không thể nói là hoàn toàn xấu. Thí dụ tại sao người đó phải đi lén lút ăn trộm tài vật của người? Họ vẫn biết ăn trộm là điều xấu, vì xấu cho nên phải lén lút, đã biết điều xấu tức là còn có chủng tử tốt. Nhưng vì nghiệp nặng che mờ, mất tự chủ, khiến dẫn đi trộm đồ vật của người. Giống như người uống rượu say mất sáng suốt, mất tự chủ nên dễ tạo tội ác.

Con người chúng ta hình như luôn luôn thấy mình bị trói buộc, và cuộc sống càng nhiều trói buộc thì càng chật chội hơn. Chúng ta bị trói buộc; điều đó nếu chú ý một chút, chúng ta sẽ thấy ngay. Như đang đi chơi, thư giãn với thiên nhiên, không muốn nghĩ đến điều gì, nhưng ý nghĩ cứ bật lên; đối tượng nào đó, sự vật nào đó cứ hiện lên như một ám ảnh. Không muốn nghĩ đến mà nó cứ đến, đối tượng đó đã trói buộc tâm chúng ta.

Sách Hậu Hán Thư có ghi chép rằng:

Chuyện kể lại rằng có một vị Tăng hỏi Thiền Sư Huệ Thanh ở Ba Tiêu: