Đáp:

Trở ngại là do tâm chấp nặng hay nhẹ, tâm chấp nhẹ gọi là thượng căn, tâm chấp nặng gọi là hạ căn. Tất cả đều do tâm tạo. Thói quen phiền não đã từ vô thỉ, mình không muốn chấp cũng không được. 

Như nhà Nho nói: “Núi sông dễ dời, bản tánh khó đổi”. Cho nên, phải quyết tử tu đến mức nào mới thấy được chỗ đến, chưa tới mà hỏi cũng như không. Như chứng Sơ Địa mà hỏi Nhị Địa thì không thể biết, không những vô ích mà lại còn chướng ngại.

Khó dễ do người chứ không phải do pháp, pháp không có khó dễ. Người này cho là dễ người kia cho là khó, nhưng cùng chung một pháp đều là pháp của tâm. Vì chưa đến vô vi có muôn ngàn sai biệt, con đường đến vô vi rất nhiều. Người này đi đường này, người kia đi đường kia, không thể nói được. 

Cho nên, có năm thứ chủng tánh, trong đó có bất định chủng tánh (kinh Lăng Già). Có người không có chủng tánh nhất định và có người có chủng tánh nhất định như: Chủng tánh ngoại đạo, chủng tánh Thanh Văn, chủng tánh Bồ Tát, chủng tánh Như Lai.

Chủng tánh không nhất định là sao? Như người ta thuyết pháp Thanh Văn thì họ tu Thanh Văn gọi là chủng tánh Thanh Văn. Nếu nghe người ta thuyết pháp Duyên Giác thì họ tu Duyên Giác, gọi là chủng tánh Duyên Giác. Nếu ta thuyết pháp Bồ Tát thì họ tu Bồ Tát gọi là chủng tánh Bồ Tát. Họ tu theo Phật thừa thì gọi là chủng tánh Như Lai.

Chủng tánh bất định là tùy theo nhân duyên, nghe pháp nào tu theo pháp đó. Còn chủng tánh nhất định: Như chủng tánh tiểu thừa không nghe được pháp đại thừa. Phật giảng kinh Pháp Hoa có 5.000 người bỏ đi, vì họ có chủng tánh nhất định.


Trích Lược Giảng Kinh Lăng Nghiêm - HT. Thích Duy Lực