Hòa thượng Thích Trí Quảng: Tôi không đồng tình trong chuyện nấu cỗ chay mà làm giả các món mặn. Nhưng tôi đồng tình ở mặt khác, việc khác. Ăn chay là nhắm vô rau quả, không ăn thịt, cá đây là đi theo lời Phật dạy. Nghĩa là không ăn mạng sống của chúng sinh. Tuy nhiên, đức Phật không hẳn là cấm vậy đâu. Chính là cấm sát sinh thôi chứ không phải là cấm ăn cá, thịt một cách tuyệt đối. Ngày xưa, có những thầy đi tu ở những vùng không có thức ăn chay, nên phải ăn thịt để sống. Và được ăn cái gọi là ngũ tịnh nhục – là thịt nhưng được coi là thịt thanh tịnh.

Hiểu thế này: Một con vật nó bị một con vật khác giết chết đi, nó ăn còn dư lại thì các thầy được lượm về ăn coi như là không phải bị tội. Hay là trường hợp, tôi tới nhà anh, anh bày món cho tôi ăn trong đó là đồ mặn, tôi vẫn ăn mà không phải tội. Nhưng tôi tới nhà anh, anh bèn đi giết một con gà để anh đãi tôi, và nếu tôi ăn thì cái chết của nó là do tôi gây ra… Cái này đức Phật kiêng. Cái tội là mình không trực tiếp giết, mình bảo người khác giết nhưng mình sinh lòng hoan hỉ, mình muốn người ta giết để mình được ăn thì cái đó là tội. Cái chỗ ăn chay mà tôi nói đúng theo cái nghĩa đức Phật dạy là tránh sát sinh.

Cao hơn một bước nữa là chay của Đại thừa tức ăn chay như Bồ tát. Người thọ giới Bồ tát thì ăn chay là không ăn đồ huyết nhục. Tức là chỉ ăn rau quả thôi, ăn chay này nó có 2 trường hợp: Như tôi không ăn mặn tại tôi không thích ăn, vì tôi ăn rau quả tôi thấy thích, sức khỏe tôi tốt. Như vậy tôi có cái căn Đại thừa. Tôi tu theo pháp môn này rất thích hợp. Cái đó là chính bản thân tôi không thích ăn, ăn không được. Ăn chay mà sức khỏe mình vẫn tốt là do cơ thể mình tiếp thu được cái này thì tại sao lại không. Cho nên ăn chay để dưỡng sinh thì cũng đúng. Chính tôi ăn chay tôi có cảm giác đó vì ăn mặn không được. Nhưng ăn mặn hay ăn chay cũng chưa phải là quyết định. Người lớn tuổi thì không nên ăn nhiều: không ăn béo nhiều, đạm nhiều, chất đường nhiều để cho cơ thể vừa đủ thôi thì theo Phật giáo là không sinh bệnh.

Nhưng với những người mới tập ăn chay, họ không quen ngay được. Lúc bấy giờ người ta mới cho họ ăn chay bằng cách tập. Họ làm giả thịt cá, bằng cách cho mùi vô thôi. Cái kiểu chế biến này xuất xứ từ Đài Loan. Nhưng tôi thì tôi rất sợ cái mùi đó. Những người họ quen ăn mặn thì người ta ăn nhờ có cái mùi đó người ta mới chịu ăn. Thì thôi không phản đối cái này, cho những người mới tập ăn người ta quen dần rồi sau này bỏ cái mùi đi vẫn ăn được.

Tôi thấy những thức ăn giả chay là tôi không ăn được, nên ở nhà tôi chỉ ăn thức ăn bình thường của mình thôi. Rau thì ra rau, đậu thì ra đậu. Còn thứ kia không biết làm từ cái gì cho nên tôi không ăn. Biết nó là chay nhưng mình thấy cá mình không ăn được. Tại tư duy của mình nó thế. Cho nên thôi thì người ta làm gì thì người ta làm, mình không phản đối nhưng cũng không cổ xúy.

HT. Thích Trí Quảng - Theo TVHS