Ngày xưa, ở một làng kia có một gia đình nghèo gồm ông bố già, hai vợ chồng trẻ và đứa con nhỏ. Ông bố già yếu cần được chăm sóc nhưng con trai và con dâu bất hiếu chẳng ngó ngàng gì đến nên ông thường bị đói rét. Đứa cháu trai nhỏ thấy vậy thương ông nội lắm, thường lén cha mẹ đem phần cơm của nó cho ông ăn.

Ông bố già rất đau khổ về cách cư xử của dâu con. Ông than phiền, oán trách bao nhiêu thì họ càng khó chịu bấy nhiêu. Cuối cùng, họ bàn nhau sẽ đem ông đến một nơi thật xa rồi bỏ lại đấy. Người chồng nói sẽ mua một cái sọt to bằng tre để bỏ ông cụ vào đó mang đi. Trong lúc bàn mưu tính kế để vứt bỏ cha, họ đâu ngờ rằng, đứa con trai bé bỏng của họ đã nghe tất cả.

Sáng hôm sau, ngay khi người cha đi chợ mua sọt, đứa bé hỏi mẹ:

- Mẹ ơi, tại sao bố mẹ lại vứt ông đi?Người mẹ vội vàng trả lời:

Không, chúng ta nào có vứt ông. Con xem bố và mẹ đều bận việc suốt ngày không có thì giờ để chăm sóc ông. Do đó, chúng ta sẽ đem ông đến một nơi có người chăm sóc ông tử tế và ông sẽ được vui hơn.

Đứa bé lại hỏi:

- Nơi ấy ở đâu, mẹ cho con biết để con đến thăm ông mỗi khi con nhớ?

Người mẹ lắc đầu:

- Ồ, nơi ấy xa lắm, con không thể biết được đâu.

Chiều xuống, người chồng đem sọt về. Không muốn cho hàng xóm biết chuyện, họ đợi đến tối mới bắt đầu thực hiện.

Vừa lúc thấy cha mang ông nội ra khỏi nhà, đứa con trai nhỏ bèn lên tiếng:

- Bố ơi! Khi nào xong việc bố nhớ đem cái sọt về đây nhé!Bố nó nghe nói dừng lại hỏi:- Để làm gì hả con?Đứa bé ngây thơ trả lời:

- Nhà ta còn cần đến cái sọt ấy mà, vì khi bố già con sẽ đựng bố vào cái sọt ấy mang vứt đi chứ.Nghe đứa bé nói, anh chồng bối rối, chân loạng choạng không sao cất bước nổi. Anh ta thấy hối hận, đem bố già vào nhà, và từ đấy chăm sóc bố rất chu đáo.

(Theo Truyện cổ dân gian Trung Quốc)

Bài học đạo lý: 

Một trong những nguyên nhân khiến cho con cái bất hiếu với cha mẹ là do đói nghèo. Vì nghèo túng nên dễ cùng quẫn, làm càn, bất chấp đạo lý. Tuy vậy, những ai nghèo khổ không hẳn cũng đều bất hiếu và những người khá giả cũng chưa chắc đã làm tròn câu hiếu đạo, trọn ân nghĩa với hai đấng sanh thành.

Ngày nay, nhìn chung người ta không nghèo đến nỗi không có cái ăn mặc. Và, cũng không có người con nào mang cha mẹ quẳng vào rừng (ngay cả việc đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão, có người chăm sóc đàng hoàng, cũng còn nhiều tranh cãi) nhưng có một sự thật là con cái vì mưu sinh đành giã từ cha mẹ ra đi. Một số vùng nông thôn hiện nay, hầu hết trai trẻ đều tìm đến thành phố hay các khu công nghiệp, nhìn tới nhìn lui còn lại ở quê phần đông là các cụ già, trẻ em. Mỗi năm, nhiều lắm là một đôi lần họ về thăm nhà vào các dịp lễ tết, để lại cha mẹ vò võ mong chờ.

Một số người may mắn hơn được ở gần cha mẹ nhưng vì chuộng lối sống tự do nên vừa lập gia thất đã cuống cuồng ra riêng. Các bậc cha mẹ của những người này về vật chất có thể là không thiếu nhưng rất dễ thiếu cái tình. Họ thèm được nghe tiếng bi bô của cháu, tiếng nói cười của con và cả việc chỉ dạy, giáo huấn cho con cái mỗi khi gặp trở ngại, khó khăn. Tuổi càng cao thì cái tình, cái nghĩa càng trở nên quan trọng. Thiếu nghĩa tình, người già dễ héo hon, buồn tủi và rất khổ… dù vật chất dư thừa.

Do đó, cái nhân bỏ cha mẹ ra đi tìm hạnh phúc cho riêng mình hiện nay cũng sẽ dễ dàng hình thành nên quả cô độc khi chúng ta về già. Thì ra, chiếc “sọt” ngày xưa vẫn còn, đang lơ lửng đâu đó để chờ đợi chúng ta. Dẫu cuộc mưu sinh khó nhọc sẽ khiến cho các bậc cha mẹ thông cảm, không trách cứ gì nhưng chúng ta phải nhớ bổn phận của mình, phải về với cha mẹ ngay khi có thể. 

Quảng Tánh