Hằng ngày cô bé ấy nhìn thấy người mẹ lam lũ sớm tối phải lo làm kiếm tiền để nuôi mình thành người. Và mỗi khi người mẹ nhìn thấy cô bé đó siêng năng học hành trở thành một học sinh giỏi, và là một đứa con thật hiếu thảo. Một hôm người mẹ thấy đứa con mình đã trưởng thành, thì nước mắt người mẹ cứ tuông rơi, cô bé nhìn mẹ khóc, không biết chuyện gì, cô bé thưa với người mẹ rằng:

- Thưa mẹ! sao mẹ lại khóc, có phải con đã làm gì mẹ buồn không?

- Người mẹ trả lời rằng: giọt nước mắt của mẹ không phải khổ đau, không phải con làm mẹ buồn, hay là nuôi con vất vả, mà là giọt nước mắt của hạnh phúc, khi mẹ nhìn thấy con mỗi ngày khôn lớn và trưởng thành.

Cô bé cảm động lời nói của mẹ, cô bé ôm mẹ, và hôn mẹ nói rằng “mẹ ơi! Mẹ biết không? Con rất thương mẹ lắm, vì con mà mẹ phải vất vả suốt cuộc đời.”

Cô bé thưa với mẹ rằng: mẹ yên tâm, Con sẽ cố gắng học hành thật giỏi, và sống có ý nghĩa, con không bao giờ làm bất cứ điều gì làm mẹ phải buồn lòng, vì mẹ hy sinh cho con qúa nhiều rồi mẹ à.

Sau đó cô bé đi vào phòng ngồi học bài, cô bé nhìn vào chiếc quạt điện chạy thật nhanh, cô bé có liền suy tư, và ngộ ra một điều, ồ thời gian của cuộc sống chạy nhanh chóng như chiếc quạt này nên mình phải biết trân trọng và trân quý từng giờ, từng phút, từng giây chăm lo học hành thật giỏi để báo đáp công ơn của mẹ, cô bé nhớ đến một câu thơ
 
“Thời gian quý hơn tấc vàng

Tấc vàng lỡ mất còn tìm lại được

Để mất thời gian hết cách tìm”

Rồi sau đó cô bé nở một nụ cười thật tươi vì mình đã nhận chân được giá trị thời gian của cuộc sống, và cũng lúc đó cô bé nhìn ra cửa sổ thấy một bầu trời rộng bao la, mặt trời chiếu vào trong phòng nho nhỏ với không khí và ánh sáng thật trong lành, Cô bé liền thốt lên rằng ồ, thì ra sự học vấn và kiến thức thì rộng bao la, muốn nhìn thấy hạnh phúc chân thật của cuộc đời phải mở cửa trí tuệ của mình rộng ra, luôn trang bị cho mình kiến thức mới thấy được giá trị của cuộc đời, vậy thì bây giờ mình phải cố gắng học hành trang bị cho mình một hành trang để chuẩn bị bước vào đời, để không bị thất bại.

Đến giờ ăn trưa, mẹ gọi cô bé xuống ăn cơm, người mẹ nói với cô bé rằng: “Hôm nay mẹ làm lãnh lương mua nhiều đồ ăn ngon để con ăn, cô bé nở nụ cười như là một sự tri ân đối với mẹ, hai mẹ con ăn cơm trong một mái ấm gia đình thật hạnh phúc, ăn cơm xong cô bé đi học, cô bé đi bộ đến trường hằng ngày, khi nhìn thấy bạn bè đi học bằng xe đạp, cô bé không buồn, không ganh tỵ, không mặc cảm bạn bè, cô bé suy nghĩ thực ra mình còn hạnh phúc hơn biết bao nhiêu trẻ em khác đang thất học đi bán từng tờ vé số, mình được đi học là hạnh phúc lắm rồi, các bạn chung lớp của cô bé thật giàu sang, được cha mẹ cưng chìu sinh ra sự xem thường thầy cô, bạn bè, và luời học. Còn cô bé luôn kính trọng thầy cô xem thầy cô chính là cha mẹ thứ hai của mình, là người luôn ung đúc nuôi dưỡng tinh thần cho mình khôn lớn thành người, cô bé luôn tôn trọng bạn bè, được bạn bè quý mến. cô bé biết quý trọng thời gian chăm chỉ không ngừng để đạt thành tích thật cao để thầy cô, cha mẹ vui. Thế là cuối niên khóa, cô bé đó đạt học sinh giỏi toàn trường, được Thầy Cô, bạn bè khen ngợi, trước hàng nghìn học sinh, là tấm gương cho trường.

  Cô bé siêng năng chăm chỉ học bài

Khi về đến nhà, cô bé khoe thành tích học tập của mình cho mẹ, như là một món quà để đền đáp công ơn của mẹ, rồi sau đó mẹ dọn cơm lên ăn, cô bé nhìn vào bàn cơm chỉ có một bát cơm, với rau luộc, và một chén nước tương, người mẹ nói với cô bé rằng: “Con à, hôm nay con học giỏi đạt thành tích cao, con đã báo hiếu cho mẹ rồi, nhưng hôm nay mẹ chưa có lãnh lương mua đồ ăn thật ngon cho con.” Cô bé nở một nụ cười thật tươi, làm người mẹ ngạc nhiên, cô bé thưa mẹ rằng:

“Thưa mẹ! thật ra con còn diễm phúc, và hạnh phúc rất nhiều, vì con còn có mẹ, có mẹ nấu cơm con ăn, con có cơm ăn là vui rồi, vừa rồi con đi học về, con thấy trên đường biết bao trẻ em đi xin ăn, bị người ta chửi mắng đồ ăn xin này nọ. Con còn hạnh phúc và may mắn hơn họ rất nhiều.”

Nhờ sự thấu hiểu như vậy cô bé ăn cơm với mẹ thật vui, không chút buồn phiền. ăm cơm xong cô bé tự tay đi rửa chén, người mẹ nói: “Con đi nghỉ đi để chén bát mẹ rửa, cô bé trả lời: “thưa mẹ! mẹ vì con vất vả nhiều rồi, mẹ đã cực nhọc nhiều rồi, những chuyện nhỏ nhặt như thế này con có thể làm được mẹ cứ để con làm”.

Rồi vào một ngày, 30-04 là ngày lễ nhà trường cho nghỉ học 3 đến 4 ngày,  khi đó bạn bè đến rủ đi chơi, cô bé nói với bạn bè rằng: “các bạn đi chơi đi hôm nay là ngày rất quan trọng đối với mình, mình không thể đi được, các bạn hỏi lý do, cô bé chỉ mỉm cười và chỉ tay về người mẹ đang lau nhà dọn dẹp, giặt quần áo,…..rồi cô bé trả lời rằng: “vì hằng ngày mình đi học đến trường, thời gian tính ra mình gần gũi các bạn còn nhiều hơn gần gũi với mẹ của mình, nên mình phải bù đắp lại thời gian hoan phí đi chơi để gần gũi mẹ, giúp mẹ”.

Các bạn bảo rằng, hôm nay ngày lễ, ở ngoài bạn bè đi chơi vui lắm, đi hóng mát, ăn kem, uống nước nhiều thú vui… Nhưng bao nhiêu thú vui đó cũng không chinh phục được sự quyết tâm của cô bé, thế là cô bé đi lau nhà, giặt đồ, nấu cơm giúp mẹ…. Xem như là một cuộc đi cắm trại với mẹ mình tại nhà, cô bé rất vui, nhưng bạn bè lại rơi nước mắt, vì cảm động trước một tấm gương hiếu thảo của cô bé,

Sau khi các bạn đi về, người mẹ hỏi cô bé rằng: “ ũa sao hôm nay ngày lễ, các bạn đến rủ đi chơi sao con không đi lại ở nhà” cô bé trả lời với mẹ.

Thưa mẹ! trong tất cả niềm vui, không có niềm vui nào là vĩnh viễn, chỉ có niềm vui sống bên mẹ mới là niềm vui bất tận, đó là niềm vui chân thật, cuộc vui nào rồi cũng tàn, vui hôm nay ngày mai rồi sẽ quên, chỉ có niềm vui sống bên mẹ là miên viễn. đi chơi với bạn bè rồi cũng chia tay, bạn của con đâu có sống với con trọn đời, con chỉ có mẹ là người bạn chung tình chung thủy, không bao giờ phản bội Con và luôn sẵn sàng tha thứ cho con khi con mắc phải sai lầm. Mẹ chính là nguồn sống, là bóng mát che cho con dưới ánh nắng của cuộc đời, mẹ là hơi ấm của tình thương, là chất liệu ngọt ngào để nuôi thân con trưởng thành. Mẹ chính là niềm vui lớn nhất đời con. Bỡi vậy hôm nay con quyết định ở nhà với mẹ.

Sau khi giúp mẹ công việc nhà xong, cô bé học bài, chẳng may cô bé gặp một bài toán khó, cô không thể nào giải đáp được, cô bé không hề nản chí, cô bé suy nghĩ ra một điều “à người ta đã tạo ổ khóa, dĩ nhiên phải có chìa khóa để mở nó” thế là cô bé bắt đầu xem lại lý thuyết, và vận dụng phương pháp giải vẫn không giải được bài toán khó, cô bé bắt đầu làm lại từ đầu tư duy áp dụng đúng phương pháp thứ tự logic thì nó sẽ ra. Cuối cùng rồi cô bé cũng giải được bài toán khó, cô bé từ đó cũng rút cho mình một bài học, thật sự trên đời này không có gì khó khăn cả, muốn vượt qua khó khăn đòi hỏi phải có sự kiên nhẫn, ý chí, và trí tuệ tu duy. Chính trí tuệ là chìa khóa để mở cánh cữa thành công của cuộc đời, nhờ sự am hiểu như thế cô bé sống một cuộc sống rất an lạc hồn nhiên và vui tươi không chán đời.

Rồi cô bé nhìn qua bên phòng anh trai mình đang chế một ly coffee, cô bé liền liên tưởng cảm nhận cuộc đời này vốn dĩ không có hạnh phúc hay khổ đau, nó thật là trong sáng và lành mạnh như một ly nước trong, chỉ cần bỏ vào một muổng cà phê, ly nước sẽ chuyển sang màu đen và hương vị của nó thật đắng, cũng giống như cuộc đời này mình chỉ biết sống buông thả, ăn chơi, sống một cách vô ý nghĩa, sống hoang phí thời gian, ăn chơi đua đòi chạy theo những thú vui giả tạm, tạo những tội lỗi thì cuộc đời mình đen tối giống như ly cà phê kia, chính tự bàn tay mình tạo ra nó.

Khi cô bé nhìn vào một đóa hồng cắm trong lọ hoa phòng anh trai, cô bé đặt câu hỏi cho chính mình, tại sao hoa hồng là loại hoa rất xinh đẹp sao toàn thân đầy gai gốc thế nhỉ? Cô bé liền liên tưởng đến cuộc sống, thì ra chúng ta đang sống trong một thế giới chao đảo không quân bình, nó tươi đẹp như đóa hồng và nó cũng hoàn toàn đầy gai gốc, với người sống nhìn đời một cách lạc quan, thì thế giới này tuyệt đối xinh đẹp như hoa hồng, đối với người bi quan thì thế giới này hoàn toàn gai gốc. Một người hiểu biết không say đắm bởi cái đẹp của hoa hồng, nhưng nhìn nó như đúng nó là như vậy. Biết rõ bản chất của gai, người đó nhìn chúng đúng là như vậy, và cẩn thận để khỏi bị gai làm đau, cũng vậy con người luôn sống nhìn đúng chân lý của cuộc đời và thực hành đúng theo lẽ phải, chân lý của cuộc sống, người ấy chắc chắn không bị khổ đau.

Khi cô bé nhìn vào chiếc đồng hồ bàn kêu tích tắc tích tắc, kim đồng hồ chạy theo một chu trình của nó, nhích 1 nhịp =1 giây = nhích 60 nhịp=1 phút, nó chạy 60 vòng = 1 tiếng, một ngày tính ra nó chạy biết bao nhiêu vòng, một năm 365 ngày nếu tính ra 1 đời người 70 năm hoặc 80 năm, dài biết bao nhiêu, nhưng chỉ cẩn trong tích tắt nó hết pin, nó sẽ chấm dứt chu kỳ hoạt động của nó, nhịp đồng hồ nó chạy cũng giống như nhịp đập con tim, từng hơi thở, sự sống của con người, tưởng chừng đời người dài đăng đẳng. Nhưng chỉ cần trong tích tắc một hơi thở ra không nhận một hơi thở vào, là chấm dứt đời sống một mạng người, cho nên dài hay ngắn điều đó không quan trọng, quan trọng sao chúng ta sống có ý nghĩa trong từng nhịp đập con tim, từng hơi thở của sự sống, thì thời gian có ngắn hay dài đối với chúng ta không quan trọng, bỡi vì thế cô bé này biết quý trọng thời gian, sống hiếu thảo với mẹ, và biết chăm chỉ học hành, tự lo bản thân, không để mẹ phải thất vọng.

Trong dòng tư tưởng đang suy tư, bỗng dưng người mẹ bảo đi đổ rác, cô bé bước ra đường, nhìn thấy nhiều người đổ nước dơ trên đất, người thì khạc nhổ trên đất, người thì trồng hoa trên đất trổ hoa thật đẹp, cô bé liền tư duy rồi nhận ra một điều hay từ đức hạnh của đất, người ta đổ rác rưởi trên đất, đồ dơ bẩn trên đất, khạc nhổ trên đất, đất vẫn thản nhiên, người ta trồng hoa trên đất, đất cũng thản nhiên. Từ đó cô bé có cái tâm, đức hạnh giống như đất, dù ai nói xấu cô bé, chửi bới cô bé, cô bé không buồn, không giận, không chửi lại, hoặc có người khen cô bé, cô bé vẫn thản nhiên không vui mừng, vì cô biết tiếng khen chê đó chỉ là giả tạm, tại vì mình cố chấp tiếng chửi đó, mình ấp ủ trong lòng, nên sinh ra sự buồn rầu và thù ghét, … cô bé học theo hạnh của đất, dù bạn bé có nói nặng, hay mắn chửi, nói xấu cô bé, cô bé vẫn mỉm cười và chấp nhận, không một chút buồn và oán hận, và cũng lúc đó cô bé suy nghĩ “nếu mình không học hạnh của đất, khi có bạn chửi đánh mình, mình sân hận nổi nóng đánh lại bạn, bị nhà trường kỷ luật đuổi học, có phải mình làm cho mẹ thất vọng,” nhờ suy nghĩ chín chắn cô bé thắng được cơn giận. Cô bé liền nhớ đến một bài thơ của một vị Thiền sư:


"Sống không giận, không hờn, không oán trách

Sống mỉn cười với thử thách chông gai

Sống vươn lên theo kịp ánh ban mai

Sống an hòa với mọi người chung sống.

 

Sống là động nhưng lòng luôn bất động

Sống là thương nhưng lòng chẳng vấn vương

Sống yên vui danh lợi mãi coi thường

Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến."

Có một hôm, cô bé đang ngồi đọc sách dưới gốc phượng, có một bạn đến chiếm chỗ ngồi bảo cô bé đi chỗ khác, cô bé thản nhiên và mỉm cười, rồi tìm chỗ khác đọc sách một cách vui vẻ, bạn hòa học chung lớp đến hỏi cô bé, tại sao bạn lại nhường chỗ cho người khác ngồi, chỗ đó bạn đến ngồi trước. Cô bé trả lời rằng “thì chỗ nào cũng ngồi, mục đích nhà trường sắm ghế ngồi để giải lao, đọc sách, không phải nhà trường sắm bàn ghế ra để cho chúng ta tranh giành”

Nhờ sự hiểu biết như vậy mà cô bé học được hạnh nhẫn nhục, ở trường mọi học sinh đều là bạn tốt của cô bé, và là một tấm gương đạo đức cho học sinh của trường.

Hằng ngày cô bé luôn sống trong chánh niệm và an lạc với cuộc sống, mọi hành động cử chỉ đều tư duy và liên tưởng đến cuộc sống. Một hôm cô bé phụ giúp mẹ lau nhà, chẳng may bị trượt chân té, mặc dù rất đau nhưng cô bé vẫn có gắng đứng dậy cho bằng được, thì tự nhiên cô bé nghĩ ra một điều, “trong cuộc sống không có gì bằng phẳng, không như những gì ta mong muốn, có những điều đến với ta bất ngờ, chúng ta vấp ngã lúc nào không hay, cho nên chúng ta luôn thức tỉnh mỗi hành động, lời nói, việc làm, giữ thân mình một cách cẩn thận, đừng cho vấp ngã trong cuộc đời, nếu như vô tình chúng ta bị vấp ngã, chúng ta phải chấp nhận không nên nản chí, phải đứng dậy từ sự vấp ngã đó, nếu trong cuộc sống, không thấy sự thật bại, khổ đau thì không cảm nhận được hạnh phúc ngọt ngào khi chúng ta thành công. Nhưng điều quan trong nhất là chúng ta phải biết đứng lên từ thất bại và làm lại từ đầu, dù chỉ còn một tia hy vọng nhỏ nhoi.

Sau khi bị té ngã, mặc dù cô bé ấy đã đứng dậy bằng ý chí nghị lực rồi tiếp tục xoa thuốc vào vết đau, đi đứng bình thường, khoảng một thời gian rất lâu, một hôm cô bé nhìn xuống đôi chân của mình có vết thẹo, cô bé liền giác ngộ một điều, mặc dù mình đứng dậy từ sự vấp ngã và đi đứng bình thường, nhưng nó vẫn để lại cho chúng ta một vết thẹo thật xấu, bỡi vậy mình phải cận thận đừng để bị vấp ngã. Nếu mình làm một điều gì đó tổn thương đến bạn bè sau đó mặc dù có hòa lại thì vết thương lòng đó sẽ tồn tại mãi nên mình cẩn thận đừng bao giờ làm tổn hại đến bạn bè, hoặc là mình làm một điều gì sai quấy khiến cho mẹ phải buồn lòng, mặc dù sau đó được mẹ tha thứ, nhưng mình đã tạo ra một điều đó với mẹ rồi.

Sau khi cô bé bị té đã đem lại cho cô bé nhiều bài học bổ ích và kinh nghiệm cho bản thân trong cuộc sống.

Khi bóng chiều tà khuất bóng, cô bé chuẩn bị nấu cơm để mẹ đi làm về ăn, cô bé rất vui tươi và hớn hở chuẩn bị bữa cơm gia đình thân mật và ấm cúng, hằng ngày ăn cơm chung với mẹ, với anh hai, cô bé cảm nhận được một gia đình hạnh phúc, khi cô bé nấu cơm, canh, và kho thức ăn, chẳng may một ngọn gió từ đâu bay vào thổi tắt những ngọn lửa hết, làm cô bé ngồi buồn thiu, và rơi lệ hình như đi vào con đường tuyệt vọng, thì bỗng dưng chiếc quẹt lửa lên tiếng bảo cô bé rằng:

“Cô bé à! Đừng có buồn và tuyệt vọng nữa, mặc dù tôi bé nhỏ, nhưng tôi có thể giúp cô bé đốt cháy lên bếp lửa đã tắt. Cô bé nghe nói thế lòng rất vui mừng hớn hở, cô bé liền dùng chiếc quẹt nhen lại bếp lửa và việc nấu cơm, canh lại tiếp tục như không co 1gì xảy ra. Từ đó cô bé lại ngẫm ra một điều, “khi chúng ta đánh mất tất cả những gì quý giá không nên tuyệt vọng dù chỉ còn một tia hy vọng nhỏ nhoi”.

Sau buổi ăn tối xong, Cô bé đi rửa chén bát, cô bé nhìn thấy chén bát sạch sẽ được mẹ sắp xếp ngăn nắp ở tủ chén rất giá trị, còn những chén bát dơ bẩn thì bỏ ngổn ngang trong thau rửa chén, cô bé suy nghĩ một điều, cũng là chén bát ấy, nhưng tại sao chén bát sạch được tôn trọng, chén bát dơ lại bỏ ngổn ngang, cô bé liền đến rửa chén bát sạch sẽ rồi úp vào tủ chén nhìn thấy đẹp đẽ và ngăn nắp, cô bé nghĩ ra một điều trong xã hội, những người có đạo đức tốt, tâm hồn trong sạch thanh cao, được xã hội tôn kính, tôn trọng, còn những người kém đạo đức, tâm hồn bất chánh, được xem như là kẻ sống thừa của xã hội. Nhưng trong cuộc sống, con người không bao giờ hoàn hảo, không phải là thánh nhân, không ai không có sai lầm, nhưng khi mình tạo ra sai lầm biết hổ thẹn ăn năn và sửa đổi thì vẫn được tôn trọng và xem bình đẳng trong xã hội, “trên đời có hai hạng người đáng quý. Một là người chưa bao giờ phạm lỗi. Hai là người biết lỗi là sửa.

Một hôm sinh nhật của cô bé, người mẹ không có tiền để mua một sợi dây vàng, mà chỉ mua tặng một sợi dây bằng bạc. Ban đầu cô bé nhìn thấy rất đẹp và thích thú nên đeo vào, sau khi đeo vào cảm thấy rất khó chịu và vướng bận khi tắm, khi ngủ cho nên cô bé tháo sợi dây ra cảm thấy rất thoải mái, cô bé nghĩ rằng trong cuộc sống, mình có những khó khăn gì không giải quyết được làm cho tâm mình phiền muộn, sầu bi, khổ, ưu, não, thì hãy từ chính bản thân mình phải cởi bỏ những thứ đó, tự mình đeo vào, thì phải tự mình mở nó ra, tự bản thân mình tạo ra phiền não trói buộc tâm của mình, thì hãy tự mình mở trói phiền não để tâm mìn được an lạc tự tại. Trong cuộc sống cô bé luôn thực hành thiền định, để loại bỏ những phiền não đó, như là một sự cởi trói tinh thần cho mình được nhẹ nhàng và an lạc thanh tịnh. Hằng ngày cô bé ngồi thiền mục đích để cởi trói phiền não ràng buộc, thanh lọc thân tâm cho thanh tịnh.

Nhờ thiền định, tâm hồn được yên tịnh cho nên cô bé học rất giỏi và thông minh, sau khi ngồi thiền xong cô bé lấy vở ra học bài, nhưng hôm nay không phải giải một bài toán khó, mà bài tập về nhà là vẽ tranh. Ban đầu cô bé vẽ rất xấu, cô bỏ và vẽ lại cho đẹp, sau khi cô bé chăm chú tô màu cho bức tranh đẹp và hoàn hảo, cô nghĩ ra một điều, cuộc đời này sao giống như trang giấy trắng, vốn dĩ nó không đẹp, không xấu, không có hạnh phúc hay khổ đau, mà sở dĩ cuộc sống có hạnh phúc hay khổ đau chính con người tạo ra nó, con người chính là họa sĩ, cuộc sống như là một bức tranh, bức tranh đẹp hay xấu phụ thuộc vào bàn tay của họa sĩ phát họa ra nó, nhờ có sự giác ngộ như thế cô bé hứa với chính bản thân mình, cô sẽ phát họa cho cuộc đời cô một bức tranh hoàn hảo và xinh đẹp để tặng cho người mẹ của mình, suốt đời đã hay sinh cho mình quá nhiều, có như thế mới báo đáp công ơn sinh thành dưỡng dục của mẹ.

Sau khi vẽ xong cô bé thư giãn tinh thần, bằng cách đi tưới hoa, chăm sóc hoa, để vườn hoa luôn xinh đẹp, mỗi ngày cô đều bón phân, nhổ cỏ, tưới nước, bắt sâu bọ, nên vườn hoa cô trồng rất đẹp và đầy hương thơm, khi cô nhìn vườn hoa cô trồng xinh đẹp như thế cô rất vui cũng làm tăng thêm vẻ đẹp và hương thơm cho đời. cô nghĩ rằng, hằng ngày tâm của mình cũng vậy phải tu tập thanh lọc những phiền não (nhổ cỏ), (bắt sâu bọ) phải tu tập thiện pháp, (tưới nước)……cô bé phát nguyện rằng:

"Con nguyện làm đóa hoa hiện thể

Cho vườn đời tươi ngát mãi thêm xanh,

 Một loài hoa dù nở giữa phong trần

Vẫn tô thắm màu vô ưu rực rỡ”

Cô bé đang chánh niệm hằng ngày

Cô bé phát nguyện lớn lên sẽ trở thành một người con hiếu thảo và một người có ích cho xã hội, sẽ tô điểm cho đời thêm tươi đẹp và đóng góp một phần cho xã hội trở về chân thiện mỹ.

Thích Trí Giải (Hoa Linh Thoại)