Nếu chúng ta luôn nghĩ cho mình, mọi người phải phục vụ mình, phán xét qua ý mình, luôn nhận về cho mình mà không biết nghĩ về người khác, không biết cho ra, thì tâm hồn chúng ta trở nên một biển hồ chết, gần ai họ cũng cảm thấy bứt rứt, khó chịu, thấy con người mình toàn là khối gai góc khổng lồ, không ai muốn gần mình chút nào cả. Đó là biển hồ chết.

Ngược lại chúng ta luôn nghĩ về người khác, thích giúp đỡ mọi người, thấy nghĩ và nhận về mình là một tâm hồn hèn hạ, yếu đuối, thấp kém nên thường muốn cho ra, ban ra bằng một vật gì đó có thể, bằng một việc làm tốt, bằng niềm vui cho người khác, từ đó tâm hồn mình sẽ trở thành một biển hồ sống lai láng. Gần ai họ cũng thấy mát mẻ, ai cũng muốn thân thiện với mình. Lòng luôn cho ra là biển hồ sinh động, mà lòng luôn đóng khung lại là chúng ta tự giết chết mình rồi.

Biết vậy rồi quý vị nên rèn cho con mình từ bé phải có khả năng biết lao động, biết hy sinh thì lớn lên nó mới hy sinh cho người. Không phải cần nó lao động mà tập cho nó có sự rèn luyện, vừa cầm chổi được thì phải bảo nó quét nhà, biết đi chợ thì dù là con trai cũng phải bắt đi chợ mua đồ về nấu bữa ăn cho gia đình. Không phải chúng ta cần nó làm nhiều cho mình mà điều cần thiết ở đây là tập rèn cho nó quên đi cái quan trọng về con người nó mà xem thường mọi người.

Tập quen như vậy cho đến khi lớn lên nó sẽ quen đức tính năng nổ, bước vô nhà ai thấy không có ghế thì nó nhắc cái ghế, thấy nhà chưa sạch nó liền cầm chổi quét mà không cần nạnh vào người khác, thấy bà già thiếu chỗ ngồi thì nó sẽ tự động nhường chỗ ngồi liền. Khi quen đức tính hy sinh cho người khác rồi thì nó không cần gì cho cá nhân nó cả, đi đâu người ta cũng thương. Tập được như vậy thì chúng ta không cần nuôi con mà xã hội sẽ thương và nuôi nó rồi, đó là chúng ta đã biết cách giúp cho con có được cuộc sống vui và có ý nghĩa.

Ngược lại, sợ con vất vả nên việc gì cũng giành làm. Thấy con làm việc gì cũng tội nghiệp bảo thôi đừng làm mà nhọc để mẹ làm cho, rửa mấy cái chén cũng bảo để mẹ rửa cho khỏi hư móng tay, bước ra một bước cũng bảo đừng đi để ba chở cho đỡ vất vả... Tập như thế lâu ngày con mình trở nên nhác nhớm, quen tính cách mọi người phải phục vụ mình. Lớn lên nó quan niệm nó là trên hết, cuộc đời này phải phục vụ nó, mà trên đời này đâu có ai sinh ra để phục vụ cho ai đâu? Thế là các sự phiền phức, khổ đau của nó sẽ có ra từ đó. Mình có sống đời để phục vụ cho con mãi được không? Khi chúng ta nhắm mắt lìa đời, không còn nữa, con mình sẽ ngồi đó chờ mọi người phải phục vụ nó thì nó chỉ có bị người khác lừa và chuốc lấy đau khổ thôi.

Hơn nữa, con người sống ích kỷ thì tầm nhìn nhỏ hẹp, trí không sáng, luôn bị lầm và ra xã hội sẽ thiếu sự cảm thông, gây khó chịu cho người khác. Cho nên, khi quý vị biết rồi thì cần phải rèn luyện cho những người chung quanh mình nữa để họ có được lợi ích giống như mình.

TT.Thích Tâm Hạnh