Thông thường miệng thì nói buông mà lòng lại tự dính. Không phải là nói dối mà con người ta nếu không biết tu thì tự nó dính. Có khi mình nói buông đi, từ từ mình cũng buông, nhưng tâm mình đã tự dính từ hồi nào mình cũng không hề hay biết. Bên ngoài buông, bên trong lén lén dính. Rất vi tế!

Ví dụ khi đến chùa làm công quả hay chúng ta làm một việc công đức gì đó thì lòng mình cảm thấy vui. Ngay khi cảm nhận thấy là vui thì nó đã dính trước đó rồi. Không phải đợi đến khi khởi dính cảnh cho là đẹp hay xấu thì nó mới dính mà ở đây là lòng tự nó dính. Khi thất bại mình buồn, tức là đã dính; dính rồi mới buồn, tức là cái dính nó dính trước khi ta buồn, trước khi ta vui. Vui và buồn là hiệu ứng cho biết mình đã bị dính rồi. Muốn không dính thì phải biết cách tu tập chứ không phải chỉ nói suông đừng có dính là được. Như khi quý vị đói cả ngày không có cơm ăn, khát nước đến khô họng, đi ngang qua tiệm đồ nướng bay mùi ra, lòng tự dặn lòng không được dính mắc, nhưng miệng vẫn chảy nước miếng. Vậy là nó đã dính trước rồi.

Gạn lọc cho tận cùng để kiểm tra thì mới phát hện được. Nhiều lúc mình nói dễ dàng quá: “Không dính, có sao đâu; rảnh thì đi chùa, không thì đi nhậu, đâu có dính dáng gì đâu!”. Coi chừng. Có dính gì dâu, nhưng nó đang dính một đống rồi mà không hay, đợi đến khi già mới biết thì không còn có cơ hội sửa đổi nữa. Cho nên điều này chúng ta phải chiêm nghiệm cho thật kỹ, không thể nói bừa, chủ quan.

Có Phật tử tâm sự với quý thầy là áp dụng nhịn ăn, mỗi ngày chỉ ăn một bữa để trị bệnh tham lam. Ban đầu đói quá thèm nhiều thứ, cứ trông đến bữa ăn và ăn rất nhiều. Từ từ thấy bình thường, không còn trông giờ và cũng không còn thèm ăn nhiều như xưa. Huynh Phật tử đó cho rằng từ từ mình đã lìa bỏ được cái tham ăn. Quý vị thấy đúng chưa?

Giả sử khi chúng ta đã ăn uống no những thứ mình thích nhất rồi, không còn thèm gì nữa, nhưng khi nghe ai nói đến việc cắt trái chanh, vắt nước chua, cắn trái me, quý vị có chảy nước miếng (nước bọt) không? Mình không còn thèm gì, nhưng vẫn chảy nước miếng. Mà chảy nước miếng là cội gốc sanh ra chứng thèm ăn. Cho nên chính khi chảy nước miếng là nó đã dính rồi chứ không phải đợi đến khi thèm ăn mới dính mắc. Nó dính trước khi chúng ta thèm ăn.

Như vậy, muốn không bị dính mắc thì phải về luyện làm sao cho nước miếng không chảy ra nữa, phải không? Người chết thì đâu có chảy nước miếng. Quý vị tu luyện đạt được như vậy thì cũng chỉ giống với người đã chết, chỉ đồng với người bị hư thần kinh vị giác thôi chứ đâu phải tu. Vậy thì, nếu người thấy vắt chanh mà không chảy nước miếng thì đồng với người chết. Còn chảy nước miếng thì còn dính mắc, còn thèm ăn, là đồng với phàm phu. Vậy phải làm sao? Quý vị thấy khó chưa? Mới biết, đạo lý rất sâu mầu. Hay lắm! Quý vị giải quyết được chỗ này mới cảm nhận được đạo lý đặc biệt. Còn nếu tùy tiện nói bừa mà không chịu tu hành thì đành phải chịu đứng bên ngoài thôi. Chỗ này quý thầy không giải thích, câu trả lời sẽ thuộc về mỗi vị.

Thích Tâm Hạnh - Trích Chúng Ta Sợ Gì Nhất - Theo Thường Chiếu