Dưới chân núi, có hai anh em nhà kia phải sống cảnh nghèo đói và thiếu thốn. Biết ông lão già tốt bụng luôn chăm sóc người nghèo, họ quyết tâm đi tìm và sống với ông.

Sau quãng đường dài leo lên đỉnh núi và giải thích hoàn cảnh của mình, hai anh em được ông lão vui vẻ cho ở nhờ. Thậm chí, ông còn sắp xếp công ăn việc làm cho họ, để họ chăm sóc cho những trái dưa lưới vàng của mình.

“Những trái dưa lưới trên đỉnh Nhật Sơn là loại quả thần kỳ, chỉ chín sau 49 năm”, ông lão nói với hai anh em: 
“Chúng cần được tưới nước theo một phương pháp đặc biệt: Một xô nước suối lấy ở dưới chân núi, hòa cùng hai giọt máu của chính mình. Sau 49 năm, các cháu sẽ có quả dưa của riêng mình.”

“Chừng nào còn làm việc chăm chỉ, các cậu sẽ có được hạnh phúc”, ông lão tiếp lời. “Giờ các cậu có thể bắt đầu rồi.”

Sau đó, ông lão quay lại với công việc của mình.

Cả hai anh em cùng xuống núi để lấy nước suối tưới cho dưa lưới vàng, rồi gánh nước quay trở lại đỉnh núi.

Sau khi đã lấy nước đầy xô, người anh trai cắn ngón tay giữa của mình và thả hai giọt máu vào xô nước. Tuy nhiên, anh ta lại nghĩ: “Mình sẽ chết vì kiệt sức nếu cứ lấy nước rồi hy sinh máu mình thế này.”

Vì thế, người anh đã nghĩ ra một kế hoạch: Để không phải lao động mệt nhọc, anh ta sẽ múc một ít nước ra khỏi xô trên đường leo núi. Để tiết kiệm máu, anh ta sẽ hòa đất đỏ vào trong nước.

Thậm chí, để nhanh chóng đạt được mục đích, người anh còn bêu xấu những người khác, cho rằng họ thật lười biếng, không chăm chỉ như mình.

Khi nhìn thấy cánh đồng trồng toàn dưa lưới vàng, anh ta xin ông lão cho mình một quả dưa lớn hơn. Ông lão chỉ cười khẩy và nói: “Này chàng trai trẻ, nếu cậu làm việc chăm chỉ, cậu sẽ hạnh phúc với những gì mình đạt được thôi.”

Người em trai lại có cách làm khác so với người anh.

Khi nhìn thấy cánh đồng toàn dưa lưới vàng, cậu nhận thấy rất nhiều quả đã được trồng từ trước. Sau khi đếm, người em thấy có tất cả 49 quả trên cánh đồng. Vì có 49 người đang ở đây làm công việc chăm sóc cho khu vườn, cậu nhận ra rằng, mỗi người sẽ nhận được một trái dưa chín vào ngày nào đó.

Người em trai thật ra rất khiêm tốn. Khi làm việc, cậu thường nghĩ đến công sức mà mọi người đã bỏ ra để tưới nước cho những trái dưa này suốt nhiều năm trời. Tự đối chiếu với bản thân, người em thấy mình không xứng đáng để nhận được một trái dưa.

Người em thề rằng sẽ làm việc chăm chỉ trên cánh đồng để xứng đáng được hưởng trái dưa khi thời điểm tới. Trong khi những người khác chỉ lấy một xô nước, cậu lấy hai. Trong khi những người khác chỉ nhỏ hai giọt máu vào xô, cậu thêm bốn. Cậu làm việc trên cánh đồng trước khi người khác thức giấc, và tiếp tục đi lấy nước kể cả khi mọi người đã lên giường.

49 năm trôi qua một cách nhanh chóng, chẳng mấy chốc đã tới ngày những trái dưa lưới vàng đã sẵn sàng để thu hoạch. Có trái to, trái nhỏ; có trái chín, trái non.

Ông lão gọi tất cả mọi người tới cánh đồng và thông báo: “Mọi người đã làm lụng chăm chỉ suốt 49 năm rồi. Giờ đã là lúc để thu hoạch trái ngọt.”

Sau đó, ông nói với những quả dưa: “Dưa ơi, dù to hay bé, hãy đi tìm chủ nhân của ngươi đi.”

Ông lão còn chưa dứt lời, tất cả các trái dưa đều bắt đầu lăn về phía chủ nhân của chúng.

Người anh nhìn thấy một trái dưa to và thầm nghĩ trong đầu: “Đến với ta nào!”

Thay vào đó, trái dưa lớn chậm rãi lăn về phía người em trai, còn người anh lại nhận về trái dưa nhỏ nhất.

Ông lão bảo tất cả người làm công rằng, trái dưa sẽ đem đến thức ăn mà họ xứng đáng được nhận.

Ngay khi mọi người xin, trái dưa liền đưa đồ ăn tới. Người em trai nhận được các loại thức ăn, đồ uống ngon nhất, trong khi người anh chỉ nhận được đồ ăn đơn giản, kém hấp dẫn.

Người anh trai phàn nàn rằng ông lão thật không công bằng và định trả thù. Thế nhưng, ông lão lẳng lặng cho biết, quá trình của tất cả mọi người đều được ghi lại, và anh ta có thể tự mình xem.

Thế rồi, ông lão vẫy một nhành dây leo và nói: “Dưa lưới vàng, dưa lưới vàng, hãy nói cho chàng trai này biết.”

Dây leo ngay lập tức biến thành một cuốn sách ghi chép lại toàn bộ sự lười biếng của người anh. Thậm chí, từng ngày tháng năm xảy ra sự việc cũng được ghi chép hết.

Thấy vậy, người anh liền xấu hổ cúi đầu và thừa nhận sai lầm của mình.

Lời bình:

Thành công chẳng phải ngẫu nhiên mà có. Đó là kết quả của sự chăm chỉ, học hỏi, nghiên cứu, hy sinh và quan trọng nhất, tình yêu đối với việc mình đang làm. Mong muốn mình giàu có, thành công mà không động chân động tay làm việc thì đâu khác gì đòi thu hoạch khi chưa gieo trồng? Nhưng chăm chỉ thôi cũng chưa đủ. Làm người muốn làm nên đại sự nhất định phải trung thực và khiêm nhường. Thành công phải được xây dựng trên nền móng trung thực mới vững chắc. Khiêm nhường giúp ta biết mình là ai, ở vị trí nào mà phấn đấu lâu dài.