Con người thường nhận ra giá trị của một người khi mà một mai thức giấc, người ấy không còn bên cạnh mình nữa. Hầu hết con người thường để thời gian trôi qua đi rồi chợt nhìn lại mới nhận ra và hối tiếc trong muộn màng. Giả sử hiện tại chúng ta đang sống đây là 40 tuổi, nhớ lại lúc tuổi 15 – 20, trong mỗi người ít nhiều đều có sự hối tiếc. Với cuộc sống hiện tại thì có nhiều điều chưa hài lòng khiến mình cảm thấy chán ngán, trông ngày trôi qua để xem ngày mai có gì khá hơn. Nhưng đến 30 năm sau, nhớ lại lúc này thì luyến tiếc, tại sao lúc đó mình thiếu tu, không sống hết lòng bằng khả năng của mình đang có… Như thế, chúng ta đã không biết sống đúng hết giá trị ngay khi mình đang sống. Cứ thế, con người luôn sống trong hoài niệm và hối tiếc. Còn hiện tại thì không biết tận dụng hết những gì tốt nhất đang có, để dành nó cho những tiếc nuối về sau.

Tại sao không ngay đây nỗ lực sống cho thật tốt, để mai sau nhìn lại thấy rằng mình đã sống xứng đáng, có ý nghĩa? Nếu chỉ mãi tiếc nuối những điều đã qua thì cuộc đời là những chuỗi ngày nối tiếp nhau để sống trong vô vàn hối tiếc đắp đổi liên tục. Chính vì đánh mất đi giá trị sống ngay thực tại mà chúng ta đã bị vòng xoáy cuộc đời làm xao động mãi không yên. Có khi bị những chi phối của hoàn cảnh nhấn chìm, không thể vươn lên trước nghiệt ngã của cuộc sống, đến nỗi não nuột, héo hắt nao lòng. Mùa xuân về là niềm hân hoan của mọi người, nhưng với mình thì lại là nỗi niềm da diết.

Tôi có chờ đâu, có đợi đâu, 

Đem chi xuân lại gợi thêm sầu

Với tôi tất cả như vô nghĩa

Tất cả không ngoài nghĩa khổ đau.

Ai đâu trở lại mùa thu trước

Nhặt lấy cho tôi những lá vàng

Với của hoa tươi, muôn cánh rã, 

Về đây đem chắn nẻo xuân sang. 

(Chế Lan Viên)

Có ai sống chưa một lần vấp ngã? Trong cuộc sống, ai ai trong chúng ta cũng đã từng ít nhất một lần nếm vị cay đắng của cuộc đời. Thất vọng vì lý tưởng, thất bại về kinh doanh... cuộc đời vốn dĩ như vậy, có khác hơn là do lựa chọn của riêng mình. Có người chọn cách ngồi đó thở than, lịm dần và chôn vùi mình trong ảm đạm của trời thu, không sống dậy nổi dù mùa xuân đã đến. Nhưng người học đạo lại khác, là người khéo tự mình vươn lên trong cuộc sống, vững chãi trước mọi hoàn cảnh của cuộc đời. Đức Phật dạy: “Đáng thương lớn nhất của đời người là tự ti. Đáng khâm phục nhất của đời người là vươn lên sau khi ngã”. Ai thành công mà chưa từng thất bại, ai nên khôn mà chẳng dại đôi lần. Sống mạnh mẽ vươn lên sau những khắc nghiệt ê chề tăm tối, là người đáng khâm phục.

Thích Tâm Hạnh