Bậc trí ở thế gian là trí thức, thông minh nhưng cũng đi theo con đường đau khổ, có khi cũng ôm hận.

Bậc trí theo Phật là đem lòng từ bi vào đời để chuyển hóa những đau khổ, hận thù cho thế gian, khiến cho cuộc sống có ý nghĩa cao thượng hơn, đây là việc làm cấp bách thiết thực nhất.

Thời Phật, có con quỷ Dạ-xoa có ân oán với người phụ nữ thành Xá-vệ.

Nhân duyên là trong tiền kiếp lâu xa, có một chàng trai cha chết sống với mẹ, anh rất có hiếu chỉ lo phụng dưỡng mẹ.

Anh nghĩ nếu lập gia đình thì tình thương bị chia sẻ cho vợ nên nên không lập gia đình.

Người mẹ thương anh mong con mình bớt nhọc nhằn nên nhắc mãi, cuối cùng anh để mẹ kiếm một cô gái về làm dâu.

Nhưng người vợ này không thể sinh con, mẹ anh bàn kiếm một cô vợ nữa để có con nối dõi, anh không chấp nhận. Cô vợ nghe nghĩ: "Nếu để mẹ cưới vợ cho chồng mình, sau này cô vợ mới có con sẽ được thương hơn", nên cô chủ động tìm một cô gái trong làng cưới về cho chồng.

Khi cưới về, cô ân cần dặn dò cô vợ kế là khi nào có thai báo tin cho cô biết để cô chúc mừng. Cô vợ kế thật thà khi có thai liền báo cho cô biết.

Cô vợ lớn nghĩ, nếu cô này sinh con sau này con lớn lên chắc chắn sẽ làm chủ gia đình, cô sẽ bị thất thế. Nghĩ rồi cô ngầm bỏ thuốc phá thai trong thức ăn của cô vợ kế, làm cô này bị sẩy thai, rồi lần thứ hai cũng thế. Những người hàng xóm hỏi thăm, cô thuật lại. Họ nói:

- Sao em khờ vậy, em bị người đàn bà đó hại rồi. Lần sau có thai đừng báo tin cho người đó hay nữa.

Lần sau có thai, cô không báo tin cho cô vợ cả biết, nhưng cái thai lớn dần nên người vợ cả biết, cô giận lắm tìm cơ hội bỏ thuốc để phá thai. Nhưng do thai quá lớn làm ảnh hưởng đến cô vợ kế chết luôn. Trước khi chết, cô ôm lòng oán hận, thề sẽ trả thù.

Cô chết sinh làm con mèo, trở lại căn nhà đó. Cô vợ cả bị chồng biết được quở trách, đánh đập nên thành bệnh rồi chết sinh làm con gà mái cũng ở trong nhà đó.

Mỗi khi con gà này sinh ra trứng là bị con mèo ăn hết.

Lần thứ nhất, lần thứ hai tới lần thứ ba nó ăn luôn con gà mẹ.

Con gà này lúc chết cũng ôm lòng oán hận quyết trả thù lại.

Gà chết sinh làm con beo, con mèo ít lâu cũng chết sinh làm con nai. Mỗi lần, con nai sinh con thì con beo đến ăn con của nai, đến lần thứ ba nó ăn luôn con nai mẹ.

Con nai mẹ khi chết ôm lòng thù hận nguyện sẽ trả thù.

Con nai chết sinh làm nữ Dạ-xoa, con beo chết sinh làm cô gái thuộc một dòng tộc ở Xá-vệ.

Khi sinh con đầu lòng, Dạ-xoa biến thành một người bạn đến thăm, lựa cơ hội xin ôm đứa bé rồi bắt ăn thịt luôn, lần thứ hai cũng vậy. Lần thứ ba đến gần ngày sinh, cô gái kia bàn với chồng trở về nhà cha mẹ để sinh nở, tránh xa nơi có quỷ Dạ-xoa ăn thịt người.

Cùng lúc đó những vị quản lý sai quỷ Dạ-xoa đi công tác xa, nên nó không kịp theo dõi cô này, do đó cô được thoát.

Khi quỷ Dạ-xoa hết hạn trở về, dò tìm biết được cô này về nhà cha mẹ sinh, nó quyết tìm đến để ăn thịt đứa bé.

Hôm ấy, nhằm ngày lễ đặt tên cho đứa bé. Đặt tên xong, cô vợ yên tâm nghĩ đã qua khỏi nạn nên bàn với chồng ẵm con trở về nhà.

Trên đường về nhà đi ngang qua Tinh xá Kỳ-hoàn, phía trước Tinh xá có hồ nước, lúc này trời nóng nực cô bèn trao con cho chồng rồi xuống hồ tắm.

Tắm xong cô lên ẵm con cho chồng xuống tắm, vừa lúc đó quỷ Dạ-xoa xuất hiện mà chồng lại đang tắm dưới hồ không kêu lên kịp, cô hoảng sợ ẵm đứa bé chạy thẳng vào Tinh xá gặp lúc Đức Phật đang thuyết pháp.

Cô đặt đứa bé dưới chân Phật xin cứu đứa bé.

Khi Dạ-xoa chạy đến thì bị vị thần trú ở cổng Tinh xá ngăn không cho vào.

Đức Phật biết, bảo Tôn giả A-nan gọi vào. Phật dạy:

"Sao ngươi lại làm như vậy! Nếu không gặp một vị Phật như ta thì ngươi sẽ ôm ắp mối hận này đến ngàn đời, không khác gì con rắn và con cáo run rẩy giận dữ, như quạ và cú, sao ngươi lại lấy oán trả oán, chỉ có tình thương mới dập tắt được hận thù".

Phật nói kệ Pháp Cú:

" Hận thù diệt hận thù

Đời này không có được.

Không hận diệt hận thù

Là định luật ngàn thu."

Đó là bài học nhắc cho tất cả, đem hận diệt hận thì càng kết thêm hận, chỉ không hận diệt hận đó là định luật ngàn thù.

Nói rõ hơn chỉ có từ bi mới diệt hận thù.

Đức Phật đọc bài kệ này xong, quỷ Dạ-xoa đắc quả Tu-đà-hoàn, những oan trái được cởi mở.

Chúng ta phải tập cởi mở hận thù, không kết oan trái với nhau để chịu khổ lâu dài đời này qua đời kia không đem lại lợi ích gì.

Phải thực hành lòng từ, đem tình thương đến với mọi người, đó là cách hay nhất để giết hận thù, là con đường tốt đẹp nhất cho mọi người cùng chung bước.

Người cứ ôm hận là chưa biết tu, có vị nào còn tự hào: "Tôi giận người nào thì mười năm cũng không quên!".

Nói vậy tưởng hay, ai ngờ lại không hay.

Nếu trong đời có mười người mình giận như vậy thì mỗi ngày sẽ nở được bao nhiêu nụ cười?

Một người giận mười năm, mười người giận trăm năm, như vậy mỗi ngày mở mắt là một bầu trời ảm đạm tối tăm, không thấy nụ cười đâu cả!

Cho nên, nếu lỡ hờn một chút rồi buông thì mới cười được, mà cười thì sống lâu, các thầy thuốc nói một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ.

Uống mười thang thuốc mà phiền hận thì bệnh vẫn còn, còn người vui vẻ, hân hoan sẽ bớt bệnh.

Chúng ta tập cởi mở như vậy là tự đem an vui cho mình, cũng là lợi ích cho chính mình.

Mình được lợi ích cũng ảnh hưởng lây cho mọi người, như vậy là tự lợi lợi tha đầy đủ thì cuộc đời sẽ an vui tốt đẹp hơn.

Tuy chúng ta chưa thành Thánh, chưa giải thoát, cũng còn tâm phàm nhưng biết buông xả cho nhẹ nhàng, đó là cách sống an vui.

Cái gì càng ôm giữ, càng thu vào nhiều thì sẽ nặng nề, còn muốn nhẹ nhàng thì phải buông bỏ bớt. Thí dụ người ta cho cái gì cũng gom hết đựng đầy tủ, rồi phải mua thêm cái tủ nữa như vậy gom hoài không có chỗ chứa, thì rất nặng nề.

Nhất là những vị đi xa, gánh nặng gặp trời nắng, muốn bớt mệt thì đặt gánh nặng xuống nghỉ ngơi là nhẹ nhàng ngay, cố gánh hoài thì càng mệt, càng gánh càng nặng thêm.

Người biết học pháp thì nhìn chung quanh ở đâu cũng là pháp để học, chứ đâu phải học pháp là vào chùa nghe quý thầy giảng mới là học pháp.

Khắp nơi đều có chỗ cho chúng ta học, thấy đâu cũng có pháp để hành, thì không có phiền não xen vào.

Chúng ta tập ứng dụng sống cho xứng đáng là người Phật tử, hằng ngày nhìn nhau thấy cười nhiều hơn nhăn nhó là sống vui sẽ bớt tiền thuốc, bác sĩ cũng được nghỉ hưu.

Mong tất cả luôn thực hành pháp, chuyển hóa những tâm thù hận để sống một cuộc đời không hận thù.

Đây là con đường hạnh phúc chân thật cho thế gian, chúc tất cả lên đường an lành.

HT. Thích Thông Phương