Một hôm cậu con trai đến nghe Phật thuyết pháp, ngộ được lý vô thường nên liền phát tâm xuất gia. Đem ý ấy về xin, cha mẹ không cho. Vì lý do là con một, phải quản lý gia nghiệp và nuôi cha mẹ cho đến khi có con lớn khôn, giao gia nghiệp thì mới xuất gia được.

Cậu không được cha mẹ cho xuất gia nên cậu tuyệt thực. Ngày thứ nhất cha mẹ dỗ dành nhưng cậu không ăn. Ngày thứ hai cô vợ đến năn nỉ cũng không được. Ngày thứ ba bạn bè đến khuyên can cậu cũng làm thinh. Ngày thứ bốn họ hàng đến khuyên bảo cậu cũng làm thinh. Ngày thứ năm sức lực cậu yếu dần, sắc mặt cũng biến đổi, hơi thở yếu ớt. Thấy thế họ hàng lấy làm lo lắng và nói với ông bà trưởng giả rằng, “Chí cậu đã quyết, ông bà nên cho cậu xuất gia còn có ngày gặp mặt, nếu để chết thì oan uổng lắm.

Cha mẹ nghe rồi đến dỗ ngọt, hứa cho đi xuất gia. Cậu vui mừng ăn uống, sức lực bình phục lại như xưa. Cậu đi đến chỗ Phật, quỳ bạch xin được xuất gia học đạo. Phật gọi “Thiện lai tỳ kheo,” râu tóc tự rụng, áo mặc tại mình biến thành cà sa. Phật thuyết pháp cho nghe, cậu chứng quả Tu Đà Hoàn.

Qua năm sau mất mùa, khất thực khó khăn, cậu lãnh một đoàn tỳ kheo về quê nhà khất thực. Khi hay con đã trở về khất thực, ông trưởng giả cho gia nhân mời về nhà cúng dường. Thầy tỳ kheo La Hòa thọ thực xong chú nguyện rồi lên rừng ngồi thiền. Ngày thứ hai ông cho người thỉnh về nhà cúng dường và mời thầy mỗi ngày đúng ngọ về nhà thọ trai. Thầy tỳ kheo La Hòa hứa khả vì muốn độ cha mẹ sanh chánh tín.

Hôm ấy, ông lại bảo hai con dâu trang điểm cực kỳ mỹ lệ. Khi tỳ kheo Hòa La dùng cơm xong, hai cô vợ ra khóc lóc dùng tình cảm để lôi kéo nhưng thầy Hòa La cự tuyệt và nói, “Tôi đã quyết chí đi tu để chứng quả giải thoát. Hai cô nếu muốn có chồng thì về nhà, còn muốn ở với cha mẹ tôi thì tùy ý. Còn tôi thì đã quyết định tu hành, không còn mong thế sự nữa.” Rồi thầy ra đi.

Ngày thứ ba, sau khi thầy thọ trai thì trưởng giả cho mở cửa phòng bên cạnh dẫn thầy qua xem. Ông nói, “Đây là vàng bạc, ngọc ngà, châu báu của cha mẹ để lại cho con. Con ở nhà ăn xài một đời không thiếu, tội chi mà phải đi tu cho khổ cực.”

Thầy tỳ kheo Hòa La nói, “Của cải vàng bạc là đầu mối của tranh chấp, nguồn gốc của khổ đau. Người tu phải lánh nó như sợ rắn độc. Nếu cha mẹ muốn cho con thì đem bố thí cho những người nghèo thiếu đói rách. Nếu cha mẹ muốn ép uổng con trở về nhà thì từ này con sẽ không về nhà nữa.”

Cha mẹ thầy xuống giọng, nói, “Nếu con không muốn thì thôi, cha mẹ không ép nhưng con hãy thường về thăm cha mẹ để cha mẹ bớt nhớ thương con.”

Thầy La Hòa từ giã cha mẹ, ra công viên ngồi thiền. Nhà vua nước ấy đi du ngoạn thấy thầy Hòa La ngồi thiền, đến thăm hỏi. Nhà vua nói, “Tôi thấy người đi tu, một là già yếu bịnh hoạn, hai là nghèo khổ, ba là không có quyến thuộc. Tại sao thầy Hòa La tuổi trẻ mạnh khỏe, giàu có, quyến thuộc đông, mà lại đi tu?”

Thầy Hòa La trả lời, “Tôi đi tu vì thấy có bốn điều: vô chủ, vô hộ, vô sở hữu và đói khổ thèm khát.”

Nhà vua nói, “Tôi làm chủ cả nước kho lẫm đầy châu báu của cải, tại sao nói vô chủ?”

Thầy Hòa La nói: “Tuy là bệ hạ làm chủ cả nước nhưng bệ hạ không làm chủ thân bệ hạ được. Bệ hạ đâu có muốn già nua, tật bệnh, nhưng chúng cứ âm thầm tiến đến. Bệ hạ không làm chủ được chúng.”

Vua nói, “Tôi đi đâu cũng có hàng trăm quân lính theo bảo vệ, tại sao nói vô hộ?”

Thầy Hòa La trả lời, “Tuy bệ hạ có hàng trăm quân lính  theo bảo vệ, nhưng khi vô thường xảy đến thì quân lính đâu có bảo vệ ngài được!”

Vua hỏi tiếp, “Tôi giàu có nhất nước, của cải, kho báu, tiền bạc đâu có thiếu mà nói là vô sở hữu?”

Thầy Hòa La nói, “Bệ hạ tuy của cải kho báu tràn đầy nhưng một khi nhắm mắt xuôi tay thì có đem được gì đâu?”

Vua lại hỏi tiếp, “Tôi ăn uống trăm món ngon vật lạ, có thiếu thốn gì đâu mà thèm khát?”

Thầy Hòa La trả lời, “Giả sử như bệ hạ nghe trong nước có mỏ vàng, mỏ kim cương thì bệ hạ xử trí làm sao?”

Vua đáp, “Nếu có như vậy thì tôi cho quân lính canh gác, khai thác làm giàu cho ngân khố quốc gia.”

Thầy Hòa La nói, “Đó là thèm khát, tức lòng tham không đáy.”

Nhà vua nghe nói đúng nên đảnh lễ quy y và phát tâm cúng dường tứ sự trọn đời.

Đây là một câu chuyện gương mẫu lý thú cho người tu. Thầy Hòa La còn làm bài thơ:

Mày ngài mắt phụng mà chi

Có xinh cho lắm cũng bì xương khô

Tâm thì tham ái sầu lo

Thân thì già bịnh, nấm mồ chờ ai.

Nào đâu mắt phụng mày ngài

Khi thân đã bỏ ra ngoài gò hoang

Mưa chan gió cuốn phũ phàng

Đống xương vô định, võ vàng trăng soi.

Theo Truyện Phật Giáo