Công đức tu tập không thể một sớm một chiều mà thành tựu viên mãn. Nó do sự tích luỹ, gan dạ chịu đựng trải qua một thời gian dài mới viên mãn. Nói đến điểm này là nói đến ý chí. Chúng ta phải có ý chí, nhất là người tu phải gan dạ. Gan dạ, có ý chí thì không nói lâu nói mau, không nói dài nói ngắn, không nói hay nói dở, không nói được nói mất, ta cứ kiên gan, giữ vững ý chí kiên định, thực hiện đúng tinh thần Phật dạy, cứ thế tuần tự mà làm, không cầu kết quả hiện tiền, cũng không sợ thất bại. Bởi vì thất bại là những bước chuẩn bị để chúng ta nhảy vọt lên. Thành ra người xưa dạy chúng ta phải chuyên cần.

“Chuyên” là chuyên môn, chuyên chú. Thường thường người ta nói chuyên tâm nhất ý, ở đây nói chuyên cần. “Cần” là siêng năng, cần mẫn. Chuyên chú, cần mẫn làm một việc, không thể hai việc cùng làm một lúc. Hoàn cảnh bây giờ đòi hỏi con người thực hiện hai ba việc một lúc, do đó chúng ta lại càng phải trui rèn ý chí. Nghĩa là hồi xưa tu khỏi phải lo lắng chi hết, ý chí khoảng năm sáu mươi phần trăm có thể thành công rồi, bây giờ chúng ta còn phải đương đầu lo ăn lo mặc, việc nọ việc kia… nên ý chí phải tăng lên tám chín mươi hoặc một trăm phần trăm, đừng quá một trăm phần trăm coi chừng sảng.

Những vấp váp, thất bại là bước chuẩn bị cho chúng ta vững hơn. Cho nên cả hai mặt thất bại và thành công đều giúp chúng ta tiến. Không vì thành công mà tự kiêu tự đại, không vì thất bại mà rầu rĩ, bi quan. Càng thất bại chừng nào chúng ta càng vững vàng vươn lên chừng đó. Quan niệm như vậy chúng ta sẽ thành công. Hoài bão chúng ta đã có, nguyện cả đã sẵn, gương người xưa đã đủ, đồng thời chính bản thân cũng có kinh nghiệm, thì không vì lý do gì mà chúng ta lại chùng chình bản nguyện của mình. Nhất định phải thực hiện cho đến cùng, phải là người chiến thắng được thói hư tật xấu, những nghiệp trầm kha, bệnh tật muôn đời, phải là người anh hùng chiến thắng được chính mình.

NGHIÊM HUẤN TÙNG LÂM-Lời dạy của thiền sư Hoàng Long Huệ Nam - HT. Thích Nhật Quang