Một thiền sinh hỏi: “Thưa sư phụ, con đau khổ vì cha mẹ tàn nhẫn, vợ con ruồng bỏ, anh em phản bội, bạn bè phá hoại… Con phải làm sao để rũ bỏ được oán hờn và thù ghét đây?” Vị sư phụ đáp:“Con ngồi xuống tịnh tâm, tha thứ hết cho họ”.

Trên bàn viết của tôi có tấm hình bức tranh của thiền sư Hakuin, vẽ một con khỉ tay nắm cành cây và một tay vói xuống ao vớt mặt trăng trên nước. Trên bức tranh, thiền sư Hakuin có viết bốn câu kệ,

Khi tâm bình an thì những hạt giống tốt lành trong ta mới có cơ hội phát triển. Tại vì thường ngày ta hay sống bằng cảm xúc, bằng những phản ứng bảo vệ cái tôi ích kỷ của mình, nên nó che khuất những hiểu biết sâu sắc mà ta vốn có.

Khi con chim còn sống, nó ăn kiến. Khi chim chết, kiến ăn nó. Thời gian và hoàn cảnh có thể thay đổi bất cứ lúc nào, vì vậy đừng nhục mạ, đừng làm khổ bất cứ ai trong đời sống này. Bạn có thế đầy quyền lực ngày hôm nay, nhưng đừng quên rằng, thời gian còn nhiều quyền lực hơn bạn. Một cây có thể làm được hàng triệu que diêm, nhưng một que diêm cũng có thể thiêu hủy được hàng triệu cây. Hãy là người tốt và làm những điều tốt.

Trên đời này, có biết bao bi kịch đã xảy ra vì sự nghi ngờ. Người Việt ai cũng biết câu chuyện về cái chết oan khiên của người thiếu phụ Nam Xương khi người chồng nghi ngờ đức hạnh của mình một cách hồ đồ.

Sáng nay trong không khí se lạnh của mùa đông Delhi Ấn Độ, tôi cùng vài huynh đệ ngồi uống trà, vừa nghe mùi hoa sữa miên man. Ở đây có hai loại cây báo hiệu thời tiết rất hay, là hoa gạo và hoa sữa. Khi nhìn thấy hoa gạo nở đỏ trời là biết mùa đông đã kết thúc để chuyển sang màu hè nóng như lửa đốt. Còn khi nghe mùi thơm cùa loài hoa trắng như sữa len lỏi trong từng cơn gió nhẹ của buổi ban mai hoặc đêm thanh là báo hiệu mùa đông đang đến. Bên tách trà nóng, thứ trà ‘made in Viet Nam’ cũng có tác dụng gợi lại bao kỷ niệm êm đềm về quê hương, trong có có những câu chuyện thật hồn nhiên về tuổi thơ không thể nào quên, tuổi thơ chơi trò chơi cất nhà chồi.

Gã thanh niên xin thọ giáo. Thiền Sư chỉ cửa sổ thiền đường bảo: - Hãy nhìn cảnh vật bên ngoài với tâm lặng lẽ.

Một trong những kẻ thù của ý chí là sự do dự. Nó làm cho chúng ta phân vân, băn khoăn, và nhiều khi nhụt chí, muốn thoái lui. Làm thế nào để tránh khỏi hay vượt qua sự do dự để vững ý chí trên con đường chúng ta đã chọn? Việc này đòi hỏi chúng ta phải có những suy nghĩ thật thấu đáo về bản chất của những gì thuộc về chúng ta, về cái chúng ta đã chọn.

Gia đình kia, cha mẹ qua đời sớm, còn để lại một mẫu ruộng cho người con côi, anh em chia nhau mỗi người nửa mẫu để lấy lúa, người anh chia cho em một căn nhà bên cạnh trong phần hương quả.

Người đời vẫn nói: “thật thà thẳng thắn thì thua thiệt”, có phải vì thế mà trong xã hội hiện đại, khi người ta mải mê tìm kiếm những giá trị hào nhoáng như tiền bạc, danh vọng, địa vị, thì người ta càng ít đi sự thành thật với nhau chăng?

Cũng có khi vì thói quen sĩ diện hay tự ái quá lớn mà ta luôn có khuynh hướng che đậy những khó khăn của mình. Ta đang rất khổ sở vì mối nghi ngờ ngày một đè nặng trong lòng nhưng lại không tiện nói ra, vì nếu nói ra sợ người kia nghĩ ta là kẻ tầm thường hay yếu đuối nên ta đành cắn răng chịu đựng. Người kia gạn hỏi thì ta lại nói là không sao cả, ta đang rất ổn. Khi đã cố gắng hết mình rồi mà tinh thần ta vẫn rơi xuống thấp như vậy thì tại sao ta không nhờ đến sự nâng đỡ của người kia? Vậy sống với nhau để làm gì? Đôi khi chỉ cần một lời giải thích đơn giản là vấn đề được sáng tỏ, ta sẽ không tự giam mình trong những ngày tháng u tối chỉ vì những tri giác sai lầm.

Trong liên hệ thương yêu, không phải lúc nào người kia cũng cần ta mang thêm thứ gì lớn lao cho họ, cái họ cần nhất chính là sự có mặt đích thực của ta. Ta nói ta thương họ mà ta cứ đi biền biệt hoài, chỉ biết điện thoại, gửi tin nhắn hoặc những lần gặp gỡ vội thì người kia trở nên héo tàn là phải. Ta phải có mặt bằng cả con người của mình, cả thân lẫn tâm, một sự có mặt đầy vững chãi và thảnh thơi để cho người kia thấy được sự hết lòng của mình và cả giá trị của họ trong mắt mình. Cho nên lâu lâu ta cũng nên dành trọn một buổi hay một ngày để ngồi chơi với những người thân, dù không phải làm điều gì đặc biệt, chỉ im lặng mỉm cười hoặc tưới tẩm những hạt giống hạnh phúc trong tâm người ấy bằng những lời lẽ chân thành sâu sắc là ta đã tặng cho họ món quà rất lớn rồi.

Có những lúc ta rơi vào vũng lầy khổ đau tuyệt vọng, hay bối rối hoang man trước khúc quanh của cuộc đời, thật không có gì bằng khi có một cánh tay tình thương đưa tới cho ta tựa vào và truyền thêm sức mạnh, để vết thương trong ta được xoa dịu, để nguồn sống trong ta được đánh thức và giúp ta vượt qua những đoạn đường nghiệt ngã. Bàn tay ấy không phải là phép mầu, nhưng nó có chứa chất liệu của tình thương, nó có mặt một cách kịp thời và hợp lý để xâu kết những điều kiện có sẵn cho một sức sống tiềm tàng trong ta bừng dậy. Đó là bàn tay nâng đỡ mà ai cũng cần ít nhất vài lần trong đời, vì sống trong đời sống này có mấy ai luôn mỉm cười thanh thản trước những đổi thay bất chợt.

Ta thương cha và mẹ ta, điều ấy không làm cho ai ngạc nhiên, nhưng ta ghét cha mẹ ta là ta đã làm cho mọi người ai cũng ngạc nhiên đối với ta.