Lược sử chùa Vạn Đức

Theo tài liệu, khi Chiến tranh Đông Dương bùng nổ, sợ đối phương lập căn cứ ở đây, vào năm1946, chính quyền thực dân Pháp ra lệnh không cho dân ở trên núi Cấm nữa. Vì vậy, Hòa thượng Thích Thiện Quang (thượng Thiện hạ Quang, 1895 – 1953) phải dẫn các đồ đệ xuống núi, tạm trú tại nhà Phật tử ở Tri Tôn, và sau đó (đầu năm 1947) đến tu tại chùa Linh Bửu ở vùng Cầu Bông (nay thuộc Sài Gòn)….

Đến sáng ngày 26 tháng 11 năm Quý Tỵ (1953), Hòa thượng Thích Thiện Quang an nhiên viên tịch và được các đệ tử đưa về an táng tại đất mộ của gia đình bà Ba Hộ (tên Nguyễn Thị Tánh, pháp danh Diệu Tuyết) ở Thủ Đức (trước 1975 là một quận của tỉnh Gia Định, nay thuộc Thành phố Hồ Chí Minh).

Rằm tháng Giêng năm Giáp Ngọ (1954), đệ tử của Hòa thượng Thích Thiện Quang là Hòa thượng Thích Trí Tịnh (thượng Trí hạ Tịnh; 1917 – 2014) từ chùa Linh Sơn (Vũng Tàu) về tham dự lễ chung thất và viếng mộ tôn sư (vì trong thời gian tang lễ, Hòa thượng Thích Trí Tịnh đang nhập thất nên không về dự tang được). Nhân đây, cô Ba Hộ đã phát tâm cúng dường toàn bộ đất và ngôi nhà lớn tọa lạc trên đó cho Hòa thượng Thích Trí Tịnh. Ngôi nhà này nguyên là của ông Nguyễn Văn Do, chú ruột thứ sáu của cô Ba Hộ. Sau khi ông Sáu mất không người thừa kế, cô bà Ba là cháu ruột nên được đứng chủ quyền.

Sau khi nhận nhà và đất, ngày 16 tháng 3 (âm lịch) năm ấy, Hòa thượng Thích Trí Tịnh cho thợ sửa lại nhà thành chùa (giữ nguyên hiện trạng, chỉ làm thêm phía trước cho giống chùa, rồi phía trước thờ Phật, phía sau thờ Tổ), và đặt tên là chùa Vạn Đức.

Năm 1955, Hòa thượng Thích Trí Tịnh thành lập hội Cực Lạc Liên Hữu tại đây, khuyến tấn mọi người niệm Phật cầu vãng sinh Tịnh độ .

Năm 1956, Hòa thượng Thích Trí Tịnh làm thêm nhà Tổ. Năm 1957, Hòa thượng tiếp tục cho xây nhà công quả, khu nhà bếp, giảng đường, Tăng phòng,…và đến năm 1958 thì hoàn thành.

Đầu mùa hạ năm 1959, đồng thời với việc tổ chức An cư kiết hạ, giảng kinh Pháp Hoa Thông Nghĩa, Hòa thượng Thích Trí Tịnh cho kiến thiết điện Quan Âm.

Năm 1963, do ngôi chùa (tiền thân là một ngôi nhà cũ) đã xuống cấp trầm trọng, nên phải trùng tu lại toàn bộ, và công trình được khởi công vào ngày vía Phật A Di Đà (17 tháng 11 năm Quý Mão, 1963).

Kể từ năm 1990, Hòa thượng Thích Trí Tịnh lần lượt cho trùng tu giảng đường (1990), Tăng phòng (1991), khu nhà bếp (1992), điện Quan Âm (sau khi xây xong tháp Phù Thi)…Ngoài ra, Hòa thượng cũng lần lượt cho xây mới một số hạng mục như: tháp Phù Thi (1993), thư viện, Niệm Phật đường…

Đến năm Giáp Thân (2004), Hòa Thượng Thích Trí Tịnh bắt đầu cho đại trùng tu chánh điện và nhà Tổ…

Kiến trúc chùa Vạn Đức

Chùa Vạn Đức tọa lạc trên khu đất rộng, được xây dựng bằng bê tông, tường gạch, móng cọc nhồi. Nền chùa và các bệ thờ đều dán đá granit màu xám.

Tam quan và điện Quan Âm lộ thiên:

Tam quan xây ba tầng, mái lợp ngói lưu ly màu xanh, trên các đầu đao có gắn hoa văn hình hoa sen cách điệu, nóc gắn hình “lưỡng long chầu Pháp luân”. Qua khỏi tam quan là khoảng sân rộng trồng các loại cây kiểng, bon sai,…để tạo cảnh quan. Bên trái sân chùa có cội bồ đề rợp mát. Đối diện cội ấy là một ao sen, giữa có điện Quan Âm lộ thiên.

Tòa chánh điện chùa Vạn Đức cao 43,5 m, nhìn từ xa trông giống như một ngọn tháp chín tầng và hai tháp nhỏ năm tầng nhưng bên trong chỉ có hai tầng chính.

Tầng trên là nội điện thờ Phật, có nhiều ô cửa sổ, bên ngoài có lan can, bên trong tôn trí tượng Phật Thích Ca và Tam thế Phật. Xung quanh có bốn lớp lan can giống như những tầng mây trắng, và mỗi vì sao là những ô cửa gió có hình chữ “Phật”. Hai bên hông lan can là hai cầu thang dẫn lên nội điện. Nổi bật trên nền kiến trúc nội điện là bức phù điêu cội bồ đề và phong cảnh sông Ni Liên Thiền. Trên vách sau chánh điện có bức phù điêu được đắp bằng xi-măng, xung quanh có tạc hình các vị thần Hộ pháp.

Tầng trệt là giảng đường, dùng làm nơi thuyết pháp cho Phật tử; sát vách giữa thờ Tổ Bồ Đề Đạt Ma tạc bằng đá cẩm thạch trắng và linh vị Hòa thượng Thích Thiện Quang.

Cuối tháng 03 năm 2014, Hòa Thượng Thích Trí Tịnh an nhiên thị tịch. Tiếp nối Hòa thượng, Thượng tọa Thích Hoằng Tri kế thế trụ trì. Thượng tọa Trụ trì đã cho kiến thiết lại khuôn viên Tháp Phù Thi nơi an trí kim thân của Cố Hòa thượng Viện chủ. Đồng thời tu sửa lại ngôi thất Vô Y Viện nơi hiện tiền Cố Hòa thượng sinh hoạt tịnh tu, thiết lập thành ngôi nhà gỗ Tôn sư Kỷ niệm đường nơi lưu giữ những kỷ vật và hình ảnh của Cố Hòa thượng.

Chùa Vạn Đức là một trong những công trình kiến trúc tôn giáo nghệ thuật. Ngoài giá trị về mặt thẩm mỹ, công trình còn là một kiểu mẫu cho nghệ thuật tạo hình trong kiến trúc hiện đại….

Minh Chính