Hạnh phúc có thể được đo lường bằng sự hài lòng và có chức năng như một giải pháp cho những cảm thọ tham, ganh tỵ và keo kiệt. Một người biết đủ sẽ hiểu rõ và hoan hỷ đối với sự giàu có và vận may của người khác khi biết rằng giàu có là kết quả của những nghiệp lành đời trước. Vì vậy, thể hiện sự hài lòng cũng bao gồm cả khía cạnh của trí tuệ, suy nghĩ tốt về của cải và sở hữu của người khác mà không có sự tham lam đối với chúng. Một người không biết đủ thì chỉ biết làm tăng thêm nhu cầu của bản thân và thường vô cùng khổ sở do vì  luôn mong muốn đạt được những thứ mình muốn, hết cái này đến cái khác mà không có điểm dừng.

Lại nữa, điều này trái ngược với hạnh phúc bởi vì những suy nghĩ trong thâm tâm luôn bị ô nhiễm bởi những ý định lừa gạt, dối trá hay có mưu đồ đạt lấy những thứ mà ta cảm thấy cần. Một người không biết đủ thì không thể hạnh phúc bởi vì họ sẽ luôn có cảm giác chưa bao giờ đủ. Họ cũng sẽ không thể phát triển những phương cách tốt cho việc tạo ra của cải ở giai đoạn đầu, họ sẽ khổ đau ở giai đoạn giữa vì sợ gặp phải các chướng ngại mà chúng khiến họ mất khả năng đạt lấy những gì mong muốn, và họ sẽ đau khổ ở giai đoạn cuối bởi vì sự lo lắng không cần thiết liên quan đến sự mất mát của cải. Tất cả những nỗi khổ này xuất hiện vì thiếu sự bằng lòng. Sự bằng lòng giống như một đường thẳng cân bằng giữa nhu cầu và sự hài lòng.

Nhiều người hiểu nhầm khái niệm về sự hài lòng. Một người biết hài lòng không có nghĩa rằng họ sẽ từ bỏ mọi thứ và phủ nhận những nhu cầu cơ bản để tồn tại. Biết hài lòng nghĩa là người ta có thể bằng lòng với bất cứ thứ gì họ có và giảm thiểu những nhu cầu và mong muốn đối với quá nhiều thứ.

Nhiều người cảm thấy khó khăn với việc đo lường mức độ giàu có và của cải. Tuy nhiên, từ cái nhìn của Phật giáo, có thể đo lường được người giàu bằng cách xem xét họ có thấy thỏa mãn hay không. Vào thế kỷ XII, có một vị vua Trung Quốc muốn biết ai là người giàu nhất ở Tây Tạng vào thời bấy giờ. Câu trả lời được đưa ra là nhà Du-già Milarepa là người giàu nhất. Điều đó hàm chỉ ý nghĩa rằng mặc dù về vật chất ông rất nghèo, nhưng về tinh thần thì ông cực kỳ giàu có và cảm thấy bằng lòng với bất cứ thứ gì mà ông tìm thấy trên con đường tâm linh. Ông là người hạnh phúc nhất thời đại đó. Như Đức Phật đã dạy: “Sự thể hiện tốt nhất về giàu có là lòng biết đủ. Và giác ngộ là sự thể hiện tối thượng đối với việc đo lường hạnh phúc”. 

Khenpo Phuntsok Tashi 
- Nhuận Ngọc dịch
(Nguồn: bhutanstudies.org.bt)