Đáp:

Không phải "diệt ngã" là diệt cái ngã mà là thấy ra bản chất thật của ngã là gì. Khi thấy được mọi hoạt động của ngã, trong đó có so sánh hơn thua mình với người, thì nó không còn chi phối thân tâm được nữa nên gọi là "diệt ngã". Giống như chăn trâu, không phải diệt trâu mà biết rõ mọi hoạt động của nó để nó không gây tổn hại, thậm chí còn sử dụng nó một cách hữu ích được nữa.

So sánh mình với người có hai loại: Một là so sánh có tính cách ngã mạn, hơn thì tự tôn, thua thì tự ti. Loại so sánh này thuộc về bất thiện, nên tránh. Hai là so sánh mình với người để thấy ưu khuyết của mỗi bên hầu sửa mình và giúp người. Loại so sánh này thuộc về thiện pháp, nên phát triển hơn là loại trừ.

- Đố kỵ còn gọi là ganh tỵ một hình thức biểu hiện bản ngã khi thấy người khác hơn mình, nghiêng về sân. Ngã mạn còn gọi tự tôn hoặc tự ty, cũng là một hình thức biểu hiện bản ngã khi so sánh mình với người khác, nghiêng về tham.

- Khi còn ngã thì nên sống theo thiện pháp. Khi vô ngã thì mọi hành động, nói năng, suy nghĩ đều tuỳ duyên thuận pháp vô ngã vị tha nên đã vượt khỏi thiện ác, không cần phải dụng ngã nữa.

- Có bản ngã mới có tạo nghiệp, không bản ngã thì cũng không tạo nghiệp. Nghiệp chính là nhận thức và hành vi của bản ngã. Vô ngã thì chỉ có duy tác chứ không tạo nghiệp.

- Tánh biết thì chân thật nhưng không có ảo tưởng cái “ta, của ta và tự ngã của ta” trong đó. Dù chân ngã hay giả ngã thì cũng đều là khái niệm ảo của thế trí vọng thức mà thôi.

HT. Viên Minh