Xưa kia trên hội Linh Sơn, đức Phật cầm cành hoa sen đưa lên nhìn xem đại chúng, nhưng tất cả mọi người im lặng không hiểu đức Phật muốn dạy điều gì, chỉ có tôn giả Ma-ha Ca-diếp lãnh hội yếu chỉ Thiền rồi mỉm cười. Đức Phật bảo: "Ta có chánh pháp nhãn tạng, Niết-bàn diệu tâm, thật tướng vô tướng, ngoài giáo lý truyền riêng, nay phó chúc lại cho Ma-ha Ca-diếp (Liên Đăng Hội Yếu). Tổ Đạt-ma từ Ấn-Độ sang Trung Hoa dõng dạc tuyên bố: "Không lập văn tự, truyền ngoài giáo lý, chỉ thẳng tâm người, thấy tánh thành Phật." Tổ Bá Trượng chỉ dạy cho ngài Vô Ngôn Thông: "Tâm địa nhược không tuệ nhật tự chiếu" (Đất tâm nếu rỗng không thì mặt trời trí tuệ tự chiếu soi). Tổ Lâm Tế nói: "Phật pháp nơi Hoàng Bá không nhiều", hoặc nói vô "vị chân nhân nơi mỗi người". Ngài Đức Sơn nói: "Tông ta không ngữ cú, không một pháp cho người, chỉ cốt nhằm nhổ đinh tháo chốt mà thôi." Kinh Duy-ma nói: "Có quốc độ khai diễn Phật pháp bằng lời, có quốc độ khai diễn Phật pháp bằng ánh mắt lay động, có những quốc độ khai diễn Phật pháp bằng mùi hương chiên đàn, có những quốc độ khai diễn Phật pháp bằng cử động tay chân, có những quốc độ khai diễn Phật pháp chỉ cần im lặng..."

Nếu ai có duyên đọc kinh Pháp Bảo Đàn sẽ thấy rõ chỗ này. Mở đầu pháp hội, Tổ đăng tòa dạy chúng: "Này thiện tri thức! Bồ-đề tự tánh xưa nay thanh tịnh, chỉ dùng tâm này thẳng đó thành Phật."

        (Bồ đề tự tánh bổn lai thanh tịnh,
        Đản dụng thử tâm trực liễu thành Phật)

Tổ chỉ dạy cho tất cả mọi người tự tâm thanh tịnh sẵn có, chỉ cần sống được với nó là thành Phật.... Thơ rằng:

        Bồ đề tự tánh bổn lai,
        Dụng tâm trực liễu xưa nay hiện tiền,
        Nếu dùng tâm vọng phan duyên,
        Trầm luân muôn kiếp não phiền tử sanh.

Ngoài ra chư Phật tổ để lại vô vàn điều bất hủ được ghi lại trong kinh, sử. Như kinh Viên Giác nói: "Biết các pháp huyễn hóa thì lìa, lìa huyễn là giác, không có phương tiện, thứ lớp.” Ngũ tổ Nhẫn nói với đại chúng: "Không thấy bổn tâm học đạo vô ích, nếu thấy bổn tâm tức là Thiên nhân sư, Phật.” Tổ Huệ Năng nói: “Diệu lý chư Phật không quan hệ với văn tự.”

Tổ Điều Ngự Giác Hoàng đăng tòa khai thị: “Đức Thế Tôn vì một đại sự nhân duyên mà xuất hiện ở cõi đời, 49 năm chuyển động đôi môi mà không nói một lời (Kinh Văn-thù-sư-lợi), nay ta lên này tòa biết nói gì đây.” Giây lâu, ngài ngâm:

        Tiếng quyên từng chặp vầng trăng sáng,
        Đâu phải tầm thường qua một xuân.

Ngẫm nhớ lại, biết bao nhiêu kỷ niệm sâu sắc của thiền sinh sống trong thiền viện, và cũng biết bao kỷ niệm của Thầy, Tổ ân cần dạy bảo, có thể nói không bút mực nào diễn tả cho hết được.

Nhưng đối với người hiểu đạo lý thì lấy việc tu hành làm chính, buông bỏ tất cả những điều bất như ý, hòa mình sống chung tập thể, để được trau giồi giới đức, từ đó đạo tâm mỗi ngày được tăng trưởng, ngõ hầu đền đáp bốn trọng ân trong muôn một. Được như vậy mới xứng đáng và đem lại sự kỳ vọng của thầy tổ.

Để khép lại bài này tôi xin mượn lời văn cảnh tỉnh của thiền sư Đại Giác, tự sách tấn mình:

Kính khuyên các bậc cao sĩ học pháp chốn tùng lâm, mỗi người nên tự xét trong tâm não của mình. Kiểm điểm cho thật chu đáo mọi lẽ thật hư. Lúc còn mạnh khỏe gắng sức tu hành, lấy ngộ làm chừng mực. Gần gũi bạn lành, mở rộng thấy nghe. Cần được mài giũa thì đạo nghiệp dễ thành. Quả thực như thế, ngày tiêu muôn lượng vàng ròng, ở trong lâu đài ngọc báu cũng chẳng phải việc ngoài. Nếu không như vậy lẫn lộn trong hàng tăng, mạng mạch Phật pháp do đâu thành đạt.

Chỉ tâm này vững, lo gì chẳng đạt. Đạo chẳng phải do bên ngoài mà được, hãy xoay lại chính mình mà tìm. Thầm xét cho thật tinh tường, để đạt đến chỗ tột uyên áo.

Ôi! Thời gian không hẹn, mạng người khó bảo tồn. Nguồn tâm nếu đục, đường trước lại mờ, cơn bệnh chợt đến vô phương chống đỡ. Khi ấy lo lắng ăn năn thì đã chậm mất.

Hận mình sớm chẳng lo tu, đến sông không thuyền, Phật pháp mai một, nhân ngã thạnh hành, chưa lúc nào bằng lúc này, mỗi người chúng ta cố gắng nỗ lực!!!

Theo Thường Chiếu