Quạ khóc và thưa với thiền sư là mình quá khổ. Số đông không yêu quý mình. Đến đâu mình cũng bị xem thường, bị xua đuổi. Nhiều lúc số đông còn hạn chế cơ hội tìm kiếm thức ăn để sống của mình.

Thiền sư nói với quạ là mọi thứ trên đời này đều có đường đi riêng. Quạ phải là chính mình mới có thể nhìn thấy khung trời đẹp của tin yêu và hạnh phúc.

Quạ không hiểu được lời chia sẻ thông thái của vị thiền sư. Bằng trải nghiệm của Quạ, Quạ nói rằng Quạ đã là chính mình từ bao lâu, nhưng đâu có tin yêu và hạnh phúc nào. Số đông đâu có thay đổi nào dành cho Quạ. Quạ không muốn tiếp tục là Quạ nữa. Quạ thật sự bế tắt. Một là thay đổi hai là Quạ chết để giải phóng mình.

Nghe Quạ nói, thiền sư từ ái nói với Quạ: Nếu ta có khả năng cho Quạ một sự thay đổi toàn diện cuộc đời, Quạ muốn đời Quạ sẽ như thế nào?

Nghe thiền sư nói, Quạ sáng lên niềm hy vọng. Thiền sư tiếp tục nói với Quạ là trước khi biết mình nên thay đổi cuộc đời mình như thế nào, Quạ nên tham khảo trước những hình mẫu mà Quạ muốn thay đổi để trở thành đó.

Quạ biết ơn thiền sư và thưa là sẽ quay lại gặp thiền sư để được thay đổi trọn vẹn khi tham khảo hết những hình mẫu lý tưởng mà Quạ đã nghĩ đến.

Quạ chào thiền sư và bay đi. Quạ muốn đi gặp Thiên Nga, một hình mẫu đẹp và hạnh phúc mà Quạ từ lâu mơ ước.

Quạ bay đến một cái hồ lớn, có nhiều hoa đẹp, có một bạn Thiên Nga đang bơi trong hồ. Quạ khen Thiên Nga đẹp, trắng như mây trời, ai cũng yêu mến, không giống như Quạ đen tối và không có nhiều người thích. Khen xong Quạ hỏi Thiên Nga có hạnh phúc không. Thiên Nga trả lời trong sự ngạc nhiên của Quạ là Thiên Nga không có hạnh phúc. Thiên Nga nói mình muốn được nhiều màu sắc, nhưng ngược lại chỉ có một màu trắng. Thiên Nga nhiều lúc cảm thấy chính mình thật nhạt nhẻo. Nghe Thiên Nga nói vậy, Quạ hỏi tiếp Thiên Nga thấy ai hạnh phúc hơn Thiên Nga. Thiên nga nói chim Két có nhiều màu sắc, tiếng hót cũng hay, chim Két có lẽ rất hạnh phúc.

Quạ suy nghĩ một hồi, thấy mình cần đi tìm chim Két để có hình mẫu lý tưởng đúng. Quạ đi gặp chim Két. Gặp được chim Két Quạ hỏi chim Két có hạnh phúc không. Chim Két trả lời không có hạnh phúc. Chim Két rất khổ đau vì mình có quá nhiều màu sắc. Chính màu sắc đẹp đẽ của mình, chim Két bị người ta tìm bắt và bỏ tù trong lòng sắt. Từ ông bà cho đến con cháu đều phải cẩn thận từng cái nhìn của mọi người.

Nghe chim Két nói, Quạ một lần nữa ngạc nhiên. Quạ thích màu trắng, Thiên Nga lại không thích màu trắng. Quạ mơ ước mình trắng như mây trời thì Thiên Nga lại thấy màu trắng của Thiên Nga là nhạt nhẻo. Thiên Nga muốn nhiều màu sắc và nghĩ nhiều màu sắc sẽ hạnh phúc, nhưng chim Két cho biết nhiều màu sắc đẹp đẽ mà chim Két có lại là một khổ nạn. Quạ hoàn toàn mất hướng về hình mẫu lý tưởng. Tuy nhiên, Quạ vẫn nhất định không bỏ cuộc, bởi lẽ Quạ đã quá khổ với hình ảnh đen đúa và không được nhiều yêu thích của mình. Quạ tiếp tục hỏi chim Két là chim Két có nghĩ ai hạnh phúc hơn chim Két không. Chim Két trả lời chim Công là hình ảnh lý tưởng và hạnh phúc mà chim Két nghĩ. Quạ tiếp tục lên đường đi tìm gặp chim Công.

Gặp chim Công trong một công viên, Quạ kể lại câu chuyện của Quạ và muốn biết ngay chim Công có hạnh phúc không. Chim Công chân thành trả lời chim Công không có hạnh phúc. Chim Công biết mình đẹp, biết mình được yêu thích, biết cả giá trị thẩm mỹ của những chiếc lông mang trên mình, nhưng chim Công thấy mình bất hạnh vì những thứ đó. Sự tự do của chim Công không còn nữa vì những thứ đó. Chim Công muốn múa một bài giữa đất trời bao la. Chim Công muốn tặng vẻ đẹp của mình một cách thuần khiết cho thế giới của cái đẹp. Nhưng tất cả đều không thể. Con người muốn sở hữu chim Công. Con người không biết chim Công khổ đau như thế nào một khi con người lấy lông chim Công để làm đẹp.

Nghe chim Công nói, Quạ bắt đầu trầm tư. Hình ảnh hạnh phúc của mình là Thiên Nga, nhưng Thiên Nga thật sự không hạnh phúc. Hình ảnh hạnh phúc của Thiên Nga là Két, nhưng Két thật sự cũng không có hạnh phúc. Hình ảnh hạnh phúc của Két là Công, nhưng Công thật sự còn bi thương hơn Két nhiều. Trầm tư và trầm tư, nhưng cuối cùng Quạ vẫn muốn biết chim Công nghĩ ai là người hạnh phúc.

Chim Công nói với Quạ chim Công đã quan sát cả đời mình ở cái công viên này. Quạ mới thật sự là người hạnh phúc nhất. Quạ có tự do vì ít người yêu thích. Không ai bắt Quạ làm trò cho họ. Quạ không bị ai sát hại vì bộ lông của mình.

Nghe đến đây, mắt của Quạ bổng vụt sáng. Quạ hiểu được lời nói “mọi thứ đều có đường đi riêng” và “Quạ phải là chính mình mới có thể thấy được khung trời tin yêu và hạnh phúc”. Quạ lập tức bay về gặp lại vị thiền sư. Quạ nói con đã hiểu lời thầy. Con không muốn trở thành phiên bản nào khác con nữa. Con sẽ là con với những bình dị mà con có. Bắt đầu bây giờ con sẽ thôi oán trách. Con sẽ đi đến khung trời tin yêu và hạnh phúc bằng tự do mà con có trên chính đôi chân con.

Lời bàn:

Bạn thân quý. Trong nhiều hoàn cảnh, chúng ta cũng có thể như Quạ. Chúng ta đã sai lầm khi chỉ biết mơ mà không biết chính mình. Nhiều lúc giấc mơ của chúng ta xa đến nỗi chúng ta không còn tin nữa chính mình. Chúng ta nghĩ ai đó mới có thể còn mình thì không thể. Chúng ta vô tình đánh mất cái duyên phúc mà chúng ta có. Từ đó, chúng ta bi quan, mặc cảm, khổ đau và nhiều khi còn oán thù.

Bạn thân quý. Hãy là chính mình. Hãy tìm ra cho mình cái mình có để đi tới cái mình muốn. Mượn phải trả; cướp phải đền. Duyên phúc của bạn là cái đặc biệt chỉ có riêng bạn. Một khi bạn biết bạn và biết những điều kiện của bạn, việc đi tới khung trời hạnh phúc mà bạn muốn có thể khó, nhưng không phải là không có khả năng. 

Nhuận Đạt