Tiền bạc nhiều lên đánh dấu sự phát triển của xã hội nhưng nó cũng tạo nên nhiều thay đổi khó lường và thương đi đôi với các tệ nạn. Dĩ nhiên, cơ chế nào cũng có mặt mạnh, mặt yếu của nó. Nhưng vấn đề tốt xấu, hư nên không nằm ở cơ chế hay đồng tiền mà nằm ở nơi con người sử dụng cơ chế hay đồng tiền đó. Người biết “tu thân” thì mọi chuyện đều tốt đẹp. Trái lại người không biết kềm chế bản thân thì sự giàu có khó có giữ được lâu và  tiền bạc chính là nguyên nhân của sự sa ngã vậy. Chính vì thế, mà đời sống càng phát triền, càng giàu lên, thì con người cần phải biết giữ mình nhiều hơn. Những lời cảnh báo sau đây của Đức Phật về tình trạng phung phí tài sản và các nguy hại đi kèm với nó rất đáng cho chúng ta suy ngẫm:

“Này Gia chủ, có 6 nguyên nhân khiến tài sản bị phung phí. Thế nào là sáu? Này Gia chủ, đam mê các loại rượu là nguyên nhân phung phí tài sản. Du hành đường phố  phi thời là nguyên nhân phung phí tài sản. La cà đình đám hí viện là nguyên nhân phung phí tài sản. Đam mê cờ bạc là nguyên nhân phung phí tài sản.Giao lưu ác hữu là nguyên nhân phung phí tài sản. Quen thói lười biếng là nguyên nhân phung phí tài sản.

Này gia chủ, đam mê các loại rượu có sáu nguy hiểm: tài sản hiện tại bị tổn thất, đấu tranh tăng trưởng , bệnh tật dễ xâm nhập, thương tổn danh dự, không giữ được sự kín đáo cho thân thể và trí lực tổn hại. Này Gia chủ,  đam mê các loại rượu có 6 nguy hiểm như vậy.

Này Gia chủ, du hành đường phố phi thời  có 6 nguy hiểm: Tự mình không được che chở hộ trì,vợ con không được che chở hộ trì, tài sản không được che chở hộ trì, bị tình nghi là mình gây ra ác sự, nạn nhân các tin đồn thất thiệt, tự rước vào thân nhiều khổ não. Này Gia chủ,  du hành đường phố phi thời có 6 nguy hiểm như vậy.

Này Gia chủ, la cà đình đám, hý viện có 6 nguy hiểm: luôn luôn tìm xem chỗ nào có múa, chỗ nào có ca, chỗ nào có nhạc, chỗ nào có tán tụng, chỗ nào nhạc tay, chỗ nào có trống. Này Gia chủ, la cà đình đám có 6 nguy hiểm như vậy.

Này Gia chủ, đam mê cờ bạc có 6 nguy hiểm: Nếu thắng thì sanh oán thù, nếu thua thì tâm sanh sầu muộn, tài sản hiện tại bị tổn thất, nơi đông người, lời nói không hiệu lực, bằng hữu đồng liêu khinh miệt, vấn đề cưới gả không được tín nhiệm vì đam mê cờ bạc không xứng để có vợ. này Gia chủ, đam mê cờ bạc có 6 nguy hiểm như vậy.

Này Gia chủ, thân cận các ác hữu có 6 nguy hiểm: Những kẻ cờ bạc, loạn hành, nghiện rượu, những kẻ trá ngụy, lường gạt, bạo động là những người bạn, là những thân hữu của người ấy. Này Gia chủ, thân cận các ác hữu có 6 nguy hiểm như vậy.

Này Gia chủ, quen thói lười biếng có 6 nguy hiểm: “Quá lạnh”, không làm việc, “quá nóng” không làm việc, “quá trễ” không làm việc, “quá sớm” không làm việc, “tôi đói quá” không làm việc, “tôi no quá” không làm việc. trong khi những công việc  phải làm lại không làm. Tài sản chưa có xây dựng lên, tài sản có rồi bị tiêu thất. Này Gia chủ, quen thói lười biếng có 6 nguy hiểm như vậy.

Có bạn gọi bạn rượu,

Có bạn gọi bằng mồm.

Bạn lúc thật hữu sự

Mới xứng danh bạn bè.

Ngủ ngày thông vợ người,

Ưa đấu tranh làm hại,

Thân ác hữu, xan tham,

Sáu sự não hại người.

Ác hữu, ác bạn lữ,

Ác hạnh, ác hành xử,

Đời này cả đời sau,

Hại đời, người bị hại.

Cờ bạc, và đàn bà

Rượu chè, múa và hát,

Ngủ ngày đi phi thời,

Thân ác hữu, xan tham,

Sáu sự não hại người.

Chơi xúc xắc, uống rượu,

Theo đuổi đàn bà người,

Lẽ sống của người khác,

Thân cận kẻ hạ tiện,

Không thân cận bậc trí,

Người ấy tự héo mòn,

Như trăng trong mùa khuyết.

Rượu chè không tiền của,

Khao khát  tìm tửu điếm,

Bị chìm trong nợ nần,

Như chìm trong bồn nước,

Mau chóng tự hại mình,

Như kẻ mất gia đình,

Ai quen thói ngủ ngày,

Thức trọn suốt đêm trường,

Luôn luôn say sướt mướt,

Không thể sống gia đình,

Ở đây ai hay than:

Ôi quá lạnh, quá nóng,

Quá chiều, quá trễ giờ,

Sẽ bỏ bê công việc,

Lợi ích điều tốt lành,

Bị trôi dạt một bên,

Ai xem lạnh và nóng,

Nhẹ nhàng hơn cỏ lau,

Làm mọi công chuyện mình,

Hạnh phúc không từ bỏ.

(Kinh Giáo Thọ Thi Ca La Việt – Trung Bộ Kinh).

Nguồn: Tạp chí Văn hóa Phật giáo số 35/ tapchivanhoaphatgiao.com