Do đó, người biết ơn là nên thực hiện hành vi đền ơn với tất cả như một người con làm bổn phận đối với cha mẹ, hay ít ra là xem tất cả như người thân của mình. Cách đền ơn toàn tâm toàn ý như vậy cũng được thực hành trong cộng đồng xã hội, mỗi người đều khởi tâm biết ơn người khác như một bổn phận báo đền công ơn thọ nhận trong cuộc sống. Do đó, trong các mối quan hệ xã hội, quá trình cho-nhận được thiết lập và thường xuyên diễn ra thì sự thương yêu, tôn trọng và làm tất cả những gì tốt đẹp cho người khác là việc tất nhiên của mỗi con người biết suy nghĩ và quán chiếu.

Cuộc sống là một mạng lưới mà mỗi người là một mắc xích. Do vậy, chúng ta thọ ơn không chỉ với những người thân hay những người mình trực tiếp có được lợi ích về vật chất hay phi vật chất. Trong hàng ngàn các mối quan hệ chằng chịt và phức tạp, chúng ta thọ ơn cả những người xa xôi mà ta chưa hề quen biết. Chúng ta không chỉ thọ ơn người cùng thời đại với mình mà chịu ơn người bao thế hệ trước nữa. Nói theo tinh thần Phật giáo, “khoảng cách về không gian và thời gian không làm ngăn ngại các mối quan hệ. Giáo lý luân hồi của các tôn giáo Ấn Độ, đặc biệt là Phật giáo, dạy cho chúng ta hiểu rằng, không phải nói trên lý thuyết suông, ta có quan hệ với không chỉ người khác, mà với tất cả chúng sanh” (Tachibana, tr. 228).

Một sự thật rằng chúng ta cảm thấy hạnh phúc khi nói lời cảm ơn ai đó, hoặc đón nhận lời cảm ơn từ người khác. Chúng ta sẽ phấn chấn khi có ai đó nói rằng, chính mình làm cho họ thay đổi theo hướng tích cực và họ biết ơn về điều này. Chúng ta cũng xúc động không kém khi mình đang gặp việc rắc rối, có người tự nguyện tạm gác lại việc của họ để lăn xả vào giúp mình. Cái cảm giác xúc động ấy là biểu hiện của lòng biết ơn của ta dành cho người trải lòng chia sẻ trong lúc mình cần nhất. Trong cả hai trường hợp, biết ơn và được biết ơn, đều đem đến cho ta niềm vui, tâm lý an ổn và có cảm xúc cân bằng hơn. Khi chúng ta nhận được lợi ích từ công sức và thiện chí của người khác dành cho mình, tâm niệm biết ơn có mặt, và khi ấy, ta trở nên tử tế hơn, vì hiểu rằng, không lúc này thì lúc khác, không cách này thì cách khác, ta đã, đang hoặc sẽ mang ơn mọi người.

TG: Hằng Như