Một bà nội trợ hoàn thành các nhu cầu của gia đình, một doanh nhân gặp gỡ mọi người và ký kết thỏa thuận cho công ty, một chính trị gia thông qua các dự luật trong cơ quan lập pháp mà có thể thay đổi số phận của hàng triệu người hoặc một tài xế xe autorickshaw (xe lam) mặc cả với hành khách để được giá cao hơn – bất cứ ai bạn có thể được, bạn cần nên từ bi. Lòng từ bi không nằm trong hệ tư tưởng của các triết gia, hoặc trong những phần thưởng hấp dẫn của các nhà thần học (ở thế giới bên kia). Tiếng nói của lòng từ bi cần được lắng nghe trong mọi tình huống, trên mọi địa danh và trong mỗi hộ gia đình, giáo dục viện, văn phòng, đơn vị kinh doanh, cửa hàng mua sắm, chỗ dạo mát và sân khấu.

Trong nhiều thế kỷ nay, chúng ta đã coi từ bi là một đặc quyền ít được chọn lựa, giống như Chúa Kitô hay đức Phật. Cũng dựa trên các khái niệm, chúng ta đã gạt bỏ đi khả năng của một ai đó có thể thể hiện và thực hiện được một đức tính như thế trong cảnh ồn ào huyên náo của cuộc sống hàng ngày. Phải chăng sống từ bi, sống đời sống thiện rất là khó? Hoặc chúng ta bất tài đến nỗi không thể xây dựng bản thân theo những chuẩn mực này?

Từ bi bắt đầu bằng sự thấu cảm. Thấu cảm là khả năng cảm thông với người khác. Những ai mà nhạy cảm với sự vận động của cuộc sống, với những kinh nghiệm khổ vui là những người có khả năng thấu cảm. Những ai đã theo dõi các động thái của tư tưởng, gánh nặng của tư duy không cần thiết, và nỗi đau của sự mâu thuẫn tư tưởng thì hiểu rõ sự cảm thông. Những ai đã để ý tới những cảm xúc bột phát của mình, đến những tính cách giận dữ khó hiểu, tổn thương hay căm ghét, và niềm sợ hãi phi lý thì sẽ đồng cảm với người khác những người đang thấu qua một cảm xúc tương tự. Do đó, từ bi bắt đầu bằng sự quan tâm đến những kinh nghiệm sống của chính mỗi người, có thể là thể chất hay cảm xúc.

Sự đồng cảm và lòng từ bi đã được phát sinh theo cách đó sẽ hứa hẹn có nhiều nghĩa cử nhân từ ra tay cứu người khác. Hạnh phúc của người khác là điều ưu tiên cao nhất cho người có tâm từ bi; vì thế, các nghĩa cử của người ấy sẽ phản ánh khả năng hiểu biết, lòng dũng cảm và tính thận trọng siêu phàm. Nó có thể là một việc làm năng động quyết tâm làm thay đổi hoàn cảnh bất lợi của một người đang khổ đau. Nó cũng có thể là những ngôn từ dịu dàng của sự yêu thương và sự hùng mạnh hay lởi cầu nguyện chân thành xin sự giúp đỡ của thần thánh.

Từ bi không phải là áo giáp của kẻ yếu; mà đó là vũ khí của kẻ mạnh. Thật là tắc trách khi nghĩ tưởng và thuyết giảng rằng sự sân giận và bạo lực có thể giải quyết mọi vấn đề của chúng ta. Những vấn đề ở cấp độ vi mô cũng như vĩ mô phát sinh vì thiếu sự hiểu biết và tình yêu thương giữa con người. Những vấn đề nảy sinh do hoàn cảnh thì không nhiều lắm so với những vấn đề nảy sinh từ cảm xúc. Vấn đề hoàn cảnh chỉ cần có kỹ năng và chiến lược tốt đẹp để giải quyết nhưng vấn đề cảm xúc thì cần phải có những người có liên quan để chuyển dịch ra khỏi những cảm xúc tiêu cực đã gây hại cho họ.

Đó là lý do tại sao bất kỳ sự thay đổi nào có tính cách xây dựng thì không bao giờ có thể được thực hiện bằng sự giận dữ và bạo lực. Từ bi là lời giải đáp cho mọi vấn đề.

Nói một cách có chủ ý, chúng ta hãy nuôi dưỡng đức hạnh từ bi cao quý bằng sự cống hiến. Chúng ta hãy nhìn gương mặt của những con người đang bước vào thế giới của chúng ta với vẻ mặt tươi cười, ứa nước mắt, cảm giác ưa thích, cảm xúc mãnh liệt, Chúng ta hãy trầm ngâm suy ngẫm đến những cảm xúc của họ để tâm từ bi khai hoa nở nhụy.

Tịnh Như dịch

Theo Liễu Quán Huế