Trồng cây

Tôi Gửi Tôi Cho Đất
Đất Gửi Đất Cho Tôi
Tôi Gửi Tôi Nơi Bụt
Bụt Gửi Bụt Nơi Tôi.

Trồng một cây tức là gửi cây cho đất, phó thác cây cho đất. Cây trở về nương tựa nơi đất, cây phú thác thân mệnh cây cho đất, cây tươi tốt hay cằn cỗi là tùy đất, cây sống hay chết cũng là tùy đất. Tuy nhiên, để tự thể hiện, để tự biểu hiện, đất cũng phải gửi đất cho cây, đất cũng phú thác tự tính của mình cho cây; đất xinh tươi hay tàn tạ đó cũng là nhờ cây. Cây và đất nương vào nhau mà sống.

Cái lớp đất gọi là đất thịt (terrc végétale) sở dĩ có mặt và phì nhiêu cũng là nhờ nhiều thế hệ cây cỏ đã từng đi qua, đã từng xanh tươi, đã từng rực rỡ dưới ánh mặt trời. Lớp đất ấy sẽ còn nuôi dưỡng và tự thể hiện trong nhiều thế hệ cây cỏ sắp đến.

Tôi gửi tôi nơi Bụt là tôi phó thác tôi cho Bụt, tôi trở về tìm sự nương náu nơi Bụt, tôi trở về tìm chất nuôi dưỡng nơi nguồn suối tuệ giác và từ bi của Bụt. Tôi xinh tốt hay héo mòn, tôi sinh tử hay luân hồi, cái đó là tùy ở Bụt. Nhưng Bụt cũng gửi Bụt nơi tôi, bởi vì tuệ giác và từ bi cần có tôi mới được thể hiện. Tuệ giác và từ bi của Bụt làm sao có mặt nếu mỗi chúng ta không tự nguyện thể hiện tuệ giác và từ bi đó nơi chính chúng ta?

Nếu không có cây cỏ, làm sao trái đất xinh tươi? Nếu không có ta, làm sao tuệ giác và từ bi được biểu lộ? Ta gửi ta nơi Bụt, điều đó là điều chúng ta thường nghĩ tới, nhưng chúng ta có ý thức được rằng Bụt cũng đang gửi Bụt nơi ta không?

 

Làm Vườn

Đất Đưa Ta Ra Đời
Rồi Đất Ôm Ấp Ta
Sinh Diệt Trong Hơi Thở
Sinh Diệt Như Hằng Sa.

Đất là thiên nhiên, đất là Mẹ. Bao nhiêu thảo mộc đều được phát sinh từ lòng đất và được nuôi dưỡng bằng những chất liệu từ lòng đất, nghĩa là từ thiên nhiên. Lá cành nào rồi cũng sẽ trở về đất, được đất ôm ấp và nâng niu, và trở thành một phần của đất. Mỗi chúng ta là một đứa con của đất, do đất đưa ra đời, và ngày mai lại trở về đất để được đất ấp ủ. Đất đã cho ta ra đời một lần, thì đất cũng sẽ cho ta ra đời muôn vạn lần khác. Đó là cái thấy đầu tiên khi ta quán niệm về cây cỏ về hoa lá và về hình hài của chính ta.

Nhưng nếu nhìn sâu hơn, ta sẽ thấy ta đang liên tục ra đời và liên tục trở về lòng đất trong từng hơi thở, trong từng sát na. Sát na là đơn vị ngắn nhất của thời gian mà ta có thể tưởng tượng. Ta không phải sinh ra từ khi lọt lòng mẹ: ta đã được sinh ra từ vô thỉ và đang tiếp tục được đất cho ra đời. Ta không phải sẽ chết đi một mai kia khi hình hài được chôn vùi trong đất: ta đã chết từ vô thỉ và đang liên tục chết trong từng hơi thở, trong từng sát na.

Mời bạn đọc những câu sau đây của nhà vật lý học Erwin Schrodinger, người đã phát minh ra phép lực học ba động (u’ aure mechanics), khi ông viết về bản ngã, về vũ trụ, về sự sống chết và về ý niệm một và nhiều: “Anh có thể nằm duỗi thẳng tay chân trên đất Mẹ với niềm tin vững chắc rằng anh với đất là một, đất với anh cũng không hai. Anh cũng vững chãi và an toàn như đất, và có thể là vững chãi và an toàn hơn đất cả ngàn lần.

Nếu chắc chắn ngày mai anh sẽ trở về đất thì chắc chắn một ngày mai đất sẽ đưa anh ra đời trở lại, để vật lộn thêm và đau khổ thêm. Nhưng anh không phải đợi đến “ngày mai” đâu; chính hôm nay, trong khoảnh khắc này, đất đang đưa anh ra đời, không phải một lần mà hàng ngàn hàng vạn lần; cũng như đất đang chôn vùi anh hàng ngàn hàng vạn lần, trong chính khoảnh khắc ngày.” (trích My view of the World, Cambridge University Press, 1964, London)

Người tu Quán phải thấy được sinh diệt trong từng hơi thở, không phải là sinh diệt của một cá thể biệt lập, mà là sinh diệt của vô vàn cá thể có liên hệ tới nhau, trong từng sát na. Hằng sa là cát sông Hằng Hà (sông Gange) ở Ấn Độ. Cát sông Hằng nhiều vô số, không thể đếm cho hết được. Sinh diệt cũng như thế.

Nếu bạn ở thành phố, bạn sẽ ít có dịp cuốc đất trồng rau, và chăm bón hoa cỏ. Tiếc cho bạn.

Thầy Nhất Hạnh