Gia Cát Lượng là một nhà chính trị, quân sự, chiến lược, ngoại giao kiệt xuất thời Tam quốc. Ông được hậu thế nhắc tới với một niềm kính tôn tột bậc không chỉ bởi trí tuệ và tài năng lỗi lạc, mà còn vì lòng trung nghĩa sắt son.

Gia Cát Lượng (191 - 234), tự Khổng Minh, hiệu Ngọa Long tiên sinh, quê tại huyện Dương Đô, quận Lang Nha (nay thuộc huyện Nghi Nam, tỉnh Sơn Đông). Lượng có cha là Gia Cát Khuê, tự là Quân Cống, thời Đông Hán từng làm quận thừa ở Thái Sơn.

Khi cùng chú chạy loạn tới Tương Dương, Gia Cát Lượng sống cảnh hàn vi nhưng vẫn dùi mài kinh sử, đau đáu một niềm với giang sơn xã tắc. Để khỏa lấp nỗi cô đơn, ông ngao du khắp chốn, kết giao bè bạn, bái kiến các bậc tiền bối, tìm đọc những cuốn sách hay để thu lượm kiến thức.

Nghe nói ở Ngọa Long Cương có viên ngoại họ Hoàng, trong nhà cất nhiều sách quý, Lượng bèn dời tới đây, dựng lều tranh ở gần để tìm dịp hội kiến. Lại thêm, nhà họ Hoàng có cô con gái tên Hoàng Nguyệt Anh, nức tiếng khắp vùng là một tài nữ. Gia Cát Lượng rất muốn gặp gỡ kết giao với nàng. Nhưng Hoàng viên ngoại ra sức ngăn cản. Không nản lòng, Gia Cát Lượng tỏ rõ kiệt tài về học vấn để thuyết phục. Không ngờ, Hoàng Thừa Ngạn tiết lộ, con gái ông có dung mạo xấu xí, rất khó coi, rồi khuyên Gia Cát Lượng nên tìm ý trung nhân tài sắc vẹn toàn.

Kể từ đó, thiên hạ rộ lời đồn thổi về nhan sắc ma chê quỷ hờn của tài nữ Nguyệt Anh. Thậm chí, nhiều cuốn sách bấy giờ còn mô tả, bà có dáng người thon thả, yêu kiều, nhưng mặt mày đen đúa, mụn nhọt. Lại có sách kể rằng, tiểu thư họ Hoàng tuy hiền dịu, nết na, trí tuệ vẹn toàn, nhưng ngặt nỗi dáng dấp thô kệch, xù xì, mặt đầy nốt rỗ.

Bất chấp tin đồn, Gia Cát Lượng vẫn hạ quyết tâm tới nhà họ Hoàng cầu hôn. Để thử thách, Hoàng Nguyệt Anh đưa ra hàng loạt câu hỏi cốt để đức lang quân tương lai bật lên trí tuệ minh mẫn lẫn đức độ của mình. Để chiếm được trái tim người phụ nữ tài giỏi này, Gia Cát Lượng dốc hết tâm lực, tài trí, cuối cùng cũng thuyết phục được thiên kim tiểu thư họ Hoàng.

Theo một chuyên gia tiết lộ trên Hoàn Cầu thời báo, kỳ thực, Hoàng Nguyệt Anh không chỉ trí tuệ tinh thông, bà đích thực là người phụ nữ có nhan sắc yêu kiều.

Chuyện Hoàng Thừa Ngạn loan tin con gái mình xấu xí, thô kệch chỉ cốt để thử thách lòng kiên trì và bản lĩnh cương nghị của Gia Cát Lượng.

Trong dân gian, ngoài giả thuyết Nguyệt Anh bị liệt vào hàng “Ngũ xú Trung Hoa” (5 người phụ nữ xấu nhất Trung Quốc nhưng tài giỏi hơn người), cũng có ý kiến cho rằng, nhan sắc của thiên kim tiểu thư họ Hoàng bị “bóp méo” phần nhiều do tên gọi A Sửu (Sửu trong tiếng Hán có nghĩa là xấu xí) mà Hoàng viên ngoại đặt cho con.

Nguyệt Anh trí tuệ uyên thâm, tinh thông binh pháp, võ nghệ siêu quần. Dù xinh đẹp mỹ miều, nhưng sau khi đã kết duyên chồng vợ với Khổng Minh, bà vẫn giữ thói quen đeo mặt nạ để che giấu nhan sắc thực sự của mình. Ấy là vì Gia Cát phu nhân không mưu cầu tiếng thơm phù phiếm. Bà âm thầm hỗ trợ cho đức phu quân được công thành danh toại, được vang vẻ với đời.

Cho tới ngày nay, giai thoại thú vị về Gia Cát Lượng và Hoàng Nguyệt Anh nhiều không kể xiết. Kể cả sự thực về nhan sắc của Gia Cát phu nhân vẫn còn khiến hậu thế phải tốn nhiều giấy mực tranh cãi. Nhưng thứ quý giá mà Khổng Minh và A Sửu để lại cho đời ấy chính là nghĩa tình chồng vợ chung thủy từ thuở hàn vi tới ngày nhung gấm. Trong đó, câu chuyện về nguồn gốc của chiếc quạt lông vũ là minh chứng điển hình cho mối tình sâu nặng của họ.

Tương truyền, vì ham mê võ nghệ, Hoàng Nguyệt Anh theo học danh sư trên núi. Võ nghệ đã luyện xong, bà được sư phụ tặng cho chiếc quạt lông vũ, còn tặng cho hai chữ “minh”, “lượng” và dặn dò: “Tên có hai chữ này chính là đức lang quân như ý của con sau này”.

Khi Gia Cát Lượng tới cầu hôn, A Sửu cô nương bèn tặng cho ông chiếc quạt này rồi hỏi: “Gia Cát tiên sinh, có biết vì sao ta lại tặng ngài chiếc quạt này không?”.

“Phải chăng là 'lễ khinh tình nghĩa trọng' (ý chỉ của ít lòng nhiều)?”, Gia Cát Lượng trả lời.

Thiên kim tiểu thư họ Hoàng lại hỏi: “Liệu còn nghĩa thứ hai?”.

Thấy Gia Cát Lượng suy nghĩ hồi lâu vẫn không đoán ra, A Sửu bèn giảng giải:

“Tiên sinh, ban nãy, khi đàm đạo thiên hạ đại sự cùng cha thiếp, thần thái người rạng rỡ, khí vũ hiên ngang, nhưng nói tới Tào Tháo, Tôn Quyền thì ưu tư lồ lộ ra ngoài. Thiếp tặng tiên sinh chiếc quạt này là để ngài che đi gương mặt lúc ấy”.

Người đời sau vẫn không ngớt lời ca ngợi sự tinh tế, thông minh của bà trong chuyện tặng quạt. Ngụ ý của Hoàng Nguyệt Anh chính là không muốn chồng mưu sự bất thành vì dao động tình cảm, chiếc quạt lông vũ sẽ như thứ bảo bối giúp nhà quân sư che giấu cảm xúc, suy nghĩ thực sự trước đối phương.

Sau khi kết duyên cùng A Sửu, quạt lông vũ trở thành vật bất ly thân với Khổng Minh Gia Cát Lượng. Ông luôn coi nó như thứ báu vật luôn phải nâng niu trân trọng. Mỗi lần phẩy quạt, là một lần diệu kế xuất ra, ấy là lời ca tụng mà hậu thế dành tặng cho nhà quân sự tài ba kiệt xuất này. Qua bao năm, chiếc quạt cùng áo bát quái và người vợ gắn bó từ thuở hàn vi vẫn là những bảo vật đáng giá nhất mà Gia Cát Lượng luôn gìn giữ bên mình.

Theo Đất Việt